Second Book of General Ignorance ~ John Lloyd & John Mitchinson

► door: A.IJ. van den Berg

Elk jaar brengen de makers van de BBC-quiz QI een boek uit, dat alles met dit televisieprogramma te maken heeft, en tegelijk ook helemaal niets. De inhoud staat namelijk vrijwel los van het programma; en kan heel goed gelezen worden door iemand die het nog nooit gezien heeft.

Idee van die quiz is dat veel van wat wij weten niet klopt, en gebaseerd is op verouderde inzichten, of pure misconcepties. Maar gelukkig maken de Britten daar dan humor van; iets dat Nederlanders met hun domineestraditie aanzienlijk moeilijker afgaat.

En nadat er in 2006 al een Book of General Ignorance verscheen, dat een groot aantal voorbeelden gaf van hoeveel fouten onze algemene kennis bevat, is er nu dus The Second Book of General Ignorance. Het logische vervolg. Zoals er hopelijk nog vele zullen volgen.

Prettiger boek zal ik namelijk niet gelezen hebben dit jaar.

Ik haat nu eenmaal slordig en gemakzuchtig denken, ook bij mezelf, maar leef in een wereld waar nadenken al haast niet meer schijnt te mogen; en de media hun ruimte vullen met onzin, holle retoriek, en blaaskakerij. Te zelden krijg ik werk onder ogen dat afrekent met misverstanden.

Goed, dan is het niet de bedoeling van The Second Book of General Ignorance om cultuurkritiek te leveren. Alleen lees ik zo’n boek dan wel op die manier.

Wat dan komt, omdat ook ik, bij iedere een beetje behendige sprekerd, zo geneigd ben allereerst in zijn of haar betoog mee te gaan. De mens is een sociaal wezen, en de emoties die daarmee gepaard gaan zijn zo makkelijk te manipuleren. Terwijl kritisch nadenken nu, meer dan ooit, noodzakelijk blijft.

Verrassendste harde feit uit The Second Book of General Ignorance? Dat de Britten serieus overwogen hebben om hun tweede eigen atoombom te testen in Yorkshire.

Grootste misconceptie bij mij? Alles wat ik wist over het hormoon testosteron blijkt precies andersom te zijn. Juist een tekort maakt mannen zo dom agressief. Een overvloed schenkt rust en zachtheid.

Een constante in The Second Book of General Ignorance is dat veel van wat we denken te weten, voortkomt uit verhalen of marketingstunts, waarvan de oorsprong alleen vergeten is. Die lange niet uit te spreken plaatsnaam in Wales? Dat is niet meer dan een vondst van een handig zakenman, om mensen naar een onaanzienlijk treinstation te lokken.

Stond er uiteindelijk maar éen uitgewerkt feit in dat voor een Nederlander te simpel voor woorden is, maar bij buitenlanders nogal eens voor misverstanden zorgt; en daarom aandacht kreeg.

In welk land ligt Groningen precies?