1,234 Facts ~ John Lloyd, John Mitchinson & James Harkin ed.
Bij het vierde jaarboekje met feiten van de firma QI is weer wat duidelijker geworden wat ik aantrekkelijk vind aan dit concept. En daarmee dus ook wat me erin tegenstaat.
Een boekje als dit is over enige tijd straffeloos te herlezen, omdat ik bijna niets van de inhoud onthoud. En dat komt dan waarschijnlijk omdat de samenstellers te zeer stilstaan bij het unieke, het bijzondere, en het eenmalige.
Hen gaat het allereerst om de humor die telkens ontstaat door een afwijking op het standaardpatroon. Om de lach die volgt op de spontane kortsluiting in het verstand.
Aan 1,234 Facts valt bovendien op dat het opvallend vaker dan voorheen feiten bevat die nu even actueel zijn, en over enige decennia niet meer begrepen kunnen worden zonder voetnoot en historische duiding. Sociale netwerken die op het moment toevallig even heel populair zijn, worden bijvoorbeeld bekend verondersteld, net als de manier waarop deze te gebruiken zijn.
Dus lees ik een boek als dit om te glimlachen. Terwijl de inhoud nogal vaak in tegenspraak is met wat ik normaal van boeken verwacht. Want het lezen moet voor mij nieuwe antwoorden geven op de vraag wat nu gewoon is, en waarom dit dan zo zou zijn.
In het jaarboekje 2014, 1,411 Facts, stonden bijvoorbeeld de feitjes:
If everyone washed
their hands properly with soap,
it would save 600,000
lives a year.
Medical mistakes kill
enough Americans each week
to fill four 747s.
Ditmaal wordt als nieuw feit opgevoerd:
Medical error
is the third-largest killer of
patients in US Hospitals.
Honderdvijftig jaar aan vooruitgang in de medische wetenschap heeft dus opgeleverd dat doktoren je niet meer bewust sneller dood maken, vanwege hun totale onvermogen, en het gebrek aan werkzame medicijnen — want pas met de vondst van penicilline konden ze echt wat doen. Doden doen ze nu hoogstens per ongeluk. Al gebeurt dat dan nog altijd veel te vaak.
Maar dit voorbeeld illustreert dus vooral hoe ik lees.
Als een los feitje een groter verhaal beter vertelbaar maakt, door het opvallende accent dat daarmee ineens is aan te brengen, onthoud ik het meteen. Anders niet.
Er gaan per jaar liefst 400.000 mensen dood in Amerikaanse ziekenhuizen door fouten — aanzienlijk meer doden dan er vallen in het verkeer — die ook nog eens meestal te voorkomen fouten waren geweest, volgens dit tijdschriftartikel.
Alleen verdomt men het om van zijn vergissingen te leren.
En dus mist dat feitje uit 1,234 Facts een tamelijk cruciaal bijvoeglijk naamwoord: ‘preventable medical errors’.
Overigens ben ik al decennia terug in deze opgevoed door wetenschapsjournalisten als Hans van Maanen en vooral Peter Bügel, en diens beschouwingen over alle onzin achter schijnbaar harde medische kennis. Dus een feitje als dit uit het boek was me al bekend:
No one
in the UK
dies of natural causes.
Artsen hebben per land zo hun voorkeuren als het erop aan komt om aan te geven waaraan mensen overlijden. Britse doktoren geven daarbij opvallend vaak hart- en vaatziekten aan. Waar Franse en Italiaanse artsen dit nu juist minder vaak doen dan redelijk zou zijn. Autopsies worden nauwelijks nog verricht. En zeker bij heel oude mensen, met verschillende kwalen, is ook nauwelijks aan te geven wat precies hun dood veroorzaakt heeft.
Maar niemand overlijdt ooit ergens aan ouderdom.
En toch wordt zo’n zeldzaam onnauwkeurige vaststelling vervolgens wel gebruikt in statistieken over doodsoorzaken. En statistieken over doodsoorzaken leiden vervolgens weer tot overheidsadviezen over gezond leven. Dus omdat artsen rond de Middellandse Zee er iets op tegen hebben om hart- en vaatziekten op te geven als doodsoorzaak bij oude mensen, kunnen er mythes ontstaan over het gezonde Meditterane leven.
Eenmaal op dit soort verbanden gewezen, worden plots alle statistieken raar die de overheid gebruikt om beleid te verdedigen. Tot en met getallen als het Bruto Binnenlands Product aan toe; die te sterk gekleurd zijn door politiek wensdenken.
Waarop er vervolgens voor mij als simpele burger weinig anders overblijft dan afleiding te zoeken tegen alle waanzin door te lezen. Want er viel wel degelijk te lachen om 1,234 Facts. Behalve dan als de feiten die het bracht me te zeer uit hun contect waren losgezongen, en dat ze onvolledig maakte.
Zeven willekeurige hoogtepunten uit dit boek:
Half of your anecdotes
are stolen from
someone else
The hairs
on a raspberry are
its female parts.
The first-ever children’s picture book
was in Latin and had instructions
for beer brewing and
winemaking.
The average woman
deletes four selfies for
every one she’s happy with.
You have
taste receptors
in your anus.
Wearing
a Superman T-Shirt
significantly boosts your
self-confidence.
Noël Coward’s way
to make a perfect martini was
to fill a glass with gin and wave it
in the general direction of Italy.
RSS feeds