Langzame dans als verzoeningsrite ~ Hellema
Hellema debuteerde als 61-jarige, na een leven als zakenman, met deze verhalenbundel. Langzame dans als verzoeningsrite. En het voornaamste verschil met de boeken die erna verschenen is dat in deze bundel een aantal verhalen nog in de directe nasleep van de oorlog spelen.
Later zijn er wel steeds fragmenten, scènes, en dromen soms, die rechtstreeks naar dat verleden verwijzen. Maar de hoofdpersoon in de verhalen heeft dan al overleefd wat niet te overleven leek, en is al enige tijd in die wetenschap voortgegaan.
Dit boek opent met een kort verhaal, van amper drie pagina’s, ‘Ein kleines Requiem’ getiteld, dat me bij de eerste keer lezen met stomheid sloeg. Dat iemand zo kon schrijven…
Van de weeromstuit heb ik dit boek zeker twintig, en misschien wel vijfentwintig jaar niet durven herlezen. Het is prettig om je te ontwikkelen als lezer. Maar er gaan daardoor ook weleens boeken kapot, bij een hernieuwde verkenning.
En ik had niet hoeven vrezen. Ook als cynisch geworden boekenlezer scoorde dat korte verhaal hoog. Mag ik het normaal nog zo’n zwaktebod vinden als een auteur iemand laat doodgaan; omdat manipulatie van mij als lezer niet zo opzichtig hoeft te gebeuren. Hellema weet ons als lezer bijna te verzoenen met het verlies van die vriend, omdat het inmiddels vrede is; en zelfs het Duits van de verpleegsters daardoor zo veel zachter van toon is geworden.
De rest van het boek is soms keihard. Maar dat brengt het overleven van de hel met zich mee. Illusies over de mens als soort verdampen dan.
En toch ben ik Hellema ooit gaan lezen omdat hij als éen der weinigen realistisch schreef over het bestaan in het zakenleven.
RSS feeds