Republican Party Reptile ~ P.J. O'Rourke

► door: A.IJ. van den Berg

Humoristische boeken moet je nooit grappig proberen te bespreken — of hoogstens als dat in slechts éen zin zou kunnen. Een recensent moet niet lolliger willen zijn dan de auteur.

En toch heb ik even overwogen een satirisch boeklogje aan Republican Party Reptile te wijden. Omdat deze bundel met reportages en andere stukken een breekpunt toont in het werk van P.J. O’Rourke. En het was misschien aardig idee geweest om daarom een bloedserieuze bespreking, vol met dunpraat uit de literatuurtheorie, te schrijven over een boekje vol met grappen.

O’Rourke schreef indertijd nog voor The National Lampoon. Dat leverde vooral grappige stukken op, zonder veel lagen. En toen ging hij met een stel Amerikaanse rooien en pacifisten op reis door de Sovjet-Unie — het verslag daarvan staat overigens in dit boek — en begreep hij het zichzelf altijd veel te moeilijk te hebben gemaakt.

De wereld is veel vreemder dan O’Rourke ooit verzinnen kon. Wie had kunnen denken hoe blind Amerikanen konden zijn voor alle lelijkheid in Rusland?

As we were going through the locks of the Don-Volga canal the woman with the direct connection between here cerebral cortex and her outh came nattering up beside me at the rail. “Isn’t it marvellous?” she said, staring at a gigantic blank wall of concrete. “They’re such wonderful engineers in the Soviet Union.” I agreed it was an impressive piece of work. “Marvelous, marvelous, marvelous, marvelous,” she said. She peeked over the side. “And where do they get all the water?” [64]

Dus werd O’Rourke vanaf dat moment een verwoed reiziger, om de vreemde situaties op te zoeken. En daarmee werd hij ook een beter schrijver.

Wat verder aan Republican Party Reptile opviel, is dat er in latere boeken van O’Rourke uitvoerig uit geplunderd wordt. Zo staat er een reeks autostukken in die hij schreef voor het tijdschrift Car and Driver, die later allemaal zijn opgenomen in het boek Driving Like Crazy.

Zijn verslag over de reis naar Beiroet staat ook in een ander boek.

Slechts het allermeligste uit de tijd dat hij nog voor The National Lampoon schreef, is uniek voor deze bundel. En die stukken zijn door hun overtrokken humor nu juist heel zelden leuk.

Een andere reden om een humoristisch boek nooit op een leuke manier te bespreken, is omdat leuk zo gauw veroudert.