Armen van de inktvis ~ Max Pam

► door: A.IJ. van den Berg

Misschien is mijn wat dubbele verhouding tot Max Pam samen te vatten in éen zinnetje. Ik ben het steeds met hem eens als hij iets afkraakt, maar mijn bewondering gaat vrijwel altijd naar andere zaken uit.

Anders is niet te verklaren waarom ik bijvoorbeeld zo genieten kan van zijn kritische boekrecensies in HP/De Tijd, en tegelijkertijd er zo onverschillig onder blijf als hij voor de verandering eens iets aanprijst.

Maar goed, mannen schijnen het vaker te hebben. Dat ze denken een goed contact te hebben, misschien zelfs wel een vriendschap, en dit alleen gebaseerd blijkt te zijn op een gedeeld ongenoegen. Samen kunnen schelden is fijn. Daarom blijft het prettig een columnist te lezen die vrijwel hetzelfde denkt als ik doe. Meer zit daar niet achter.

In dit boek staan verhalen, interviews, columns, en boekrecensies uit de afgelopen vijfentwintig jaar van Pams journalistieke carrière. Blij was ik met de bundeling van een aantal stukken die ik alleen van reputatie kende. Zoals zijn onderzoek naar het bestuur van het Fonds voor de Letteren, dat zichzelf ook maar werkbeurzen toekende. Hogere beurzen dan toen ze alleen nog schreven, vanzelfsprekend.

Ook publiceerde Pam rond de millenniumwisseling in HP/De Tijd een lijst met de 100 beste Nederlandse boeken van de 20e eeuw. Het bestaan van die lijst kende ik, de inhoud niet. Natuurlijk was ik alleen al benieuwd naar wat Pam goedvindt, om dat naast mijn eigen voorkeuren te leggen. Ook wilde ik weten hoeveel ik niet gelezen had [Nog geen twintig van de honderd, en dat is opvallend weinig – Zo belezen in de Nederlandse literatuur ben ik niet].

Dus was het alleen daarom al een plezier dit boek door te nemen. Als ik dan toch iets aan kritiek moet geven: er staat onprettig veel tekst op een regel. Waarom moeten verzamelbundels in Nederland toch altijd op een koopje? Waarom is er toch altijd het idee dat zulke boeken er uit moeten zien of ze lekker veel tekst bieden voor weinig?

Ook vond ik het jammer dat er relatief weinig interviews in deze verzamelbundel zijn opgenomen, tegenover wel erg veel columns. Toegegeven, er zijn ooit twee bundels met Pams interviews verschenen. Maar ik houd er toch het idee aan over dat het in dit boek niet paste dat Pam zich in zijn beste gesprekken ondergeschikt maakte aan wat de anderen zeiden, en hij hier alleen moest schitteren.

Max Pam, De armen van de inktvis
Een keuze uit het journalistieke werk
Samengesteld door Dap Hartmann
Met een woord vooraf van Jaap van Heerden

608 pagina’s
Uitgeverij Promotheus © 2005

[x]