Zeeland ~ Hans Koning

► door: A.IJ. van den Berg

Hans Koning wist geen Nederlandse uitgever meer te vinden voor Zeeland, en dat is jammer. Niet dat ik deze roman nu de beste vond ooit van Koning gelezen. Maar het publiek hier is zo wel een pakkend boek onthouden, met bijvoorbeeld op het laatst opvallende details over de strijd om Walcheren, in 1944.

Ik wilde het lezen omdat Hans Koning er nogal wat eigen ervaringen in zou hebben verwerkt uit de Tweede Wereldoorlog. Hoe hij via Spanje in Engeland terechtkwam bijvoorbeeld. En waar hij vervolgens streed, als éen van de jongste sergeants bij de Britse commando’s.

Maar, de vraag wat of echt beleefd was, en wat niet, kwam bij het lezen niet bij me op. Daarvoor zit de roman veel te goed in elkaar.

Ouderwets goed, zou ik haast schrijven. En blijkbaar kan zoiets niet meer worden uitgegeven hier.

Zeeland vertelt twee parallelle verhalen; dat van de Fransman Michel Beauchamp, en zijn Amerikaanse kleinzoon Michael Beauchamp. Beide zijn ontheemd. Michel omdat hij pamfletten en boeken drukte tijdens de Parijse Commune, in 1871, en daarom tot misdadiger is verklaard. Michael omdat hij in 1941 een krijgsgevangenkamp in Duitsland is ontvlucht. Alle twee trekken ze naar Spanje, waar de aanwezigheid van de grootvader toen nog grote betekenis voor de kleinzoon krijgt zeventig jaar later.

Beschrijf een vluchtpoging, en het boek krijgt vanzelf een stuwend plot. Koning slaagde er daarnaast nog in een liefdesgeschiedenis in het verhaal te weven. Michael ontmoet onderweg in Frankrijk de Joodse Marie de Jongh, zonder wie hij zijn reis waarschijnlijk nooit gered zou hebben.

Natuurlijk krijgen ze elkaar pas op het allerlaatst, zoals in elke behoorlijke liefdesgeschiedenis.

Ik vind het nog wel een interessante vraag of Koning dat liefdesverhaal er als vakman heeft ingebracht om te voorkomen dat het boek doodbloedde na het verhaal van de vlucht naar Spanje, en alle problemen daar. In elk geval was dit een heel prettig doorleesboek — éen van het soort boeken waarvan me, over een heel jaar genomen, veel te weinig onder ogen komen.