Lage landen hoge sprongen ~ Jos van der Lans – Herman Vuijsje

► door: A.IJ. van den Berg

Zo af en toe lees ik een boek dat me geruststelt. Het kan dus wel. Er zijn wel degelijk auteurs actief die precies doen wat ik denk dat nodig is voor een goed boek.

Lage landen hoge sprongen biedt een vaderlandse geschiedenis van de twintigste eeuw, maar dan gelukkig zonder stil te staan bij de rampen of andere evenementen die anders altijd de geschiedschrijving vullen. Omdat dergelijke ‘grote gebeurtenissen’ alles zo vervelend vertekenen.

Kernvraag in dit boek is steeds: Hoe was het? En wat veranderde hierin?

En typerend vind ik dat geen van de auteurs een vakhistoricus is. Nederlandse historici is het blijkbaar te min om me gewoon te informeren.

Van der Lans en Vuijsje kozen er voor om veertien thema’s uit te werken. Voorbeelden daarvan zijn de vraag hoe we wonen, en woonden, met geld omgaan, ons ontspannen, tot welke groepen we behoren, of hoe we vreemdelingen ontvangen. En vervolgens of en hoe daarin iets wijzigde.

Wat me zo in deze methode aantrok, is dat de auteurs telkens de loop der ontwikkelingen aanvulden met tekenende anekdotes. En me hierbij regelmatig iets nieuws vertelden.

Dat maakt prettig lezen.

Echt nieuw was voor mij bijvoorbeeld dat de Postcheque- en Girodienst al in 1923 een automatiseringscrisis beleefde. De notities van de baliemedewerkers bleken niet altijd even nauwkeurig, waardoor de ponskaartmachines onzin produceerden; overschrijvingen niet aankwamen, en saldi niet klopten. Het giroverkeer is toen een jaar stilgelegd, om de chaos uit te zoeken.

Of dan is er zo’n weetje dat het paspoort voor 1916 de afmetingen van een A3 had.

Of zo’n staatje dat er in 1960 drie Marokkanen en 22 Turken in Nederland werkten.

Maar meer nog dan dat, bood deze geschiedschrijving iets dat anders zo zelden gebeurt met geschiedenisboeken. Het heden werd er zo veel begrijpelijker door.

Jos van der Lans — Herman Vuijsje
Lage landen hoge sprongen
Nederland in de twintigste eeuw

288 pagina’s
Inmerc, 3e geheel herziene druk, 2003

[x]