Haagse bluf ~ Martin Bril

► door: A.IJ. van den Berg

Martin Bril komt de eer toe een geheel nieuw genre aan politieke beschouwing te hebben bedacht met dit boek. Zelfs al is dit in oorsprong een bundel van columns die eerder in De Volkskrant verschenen. Maar Bril kijkt naar Nederlandse politici zoals een antropoloog verbaasd de zeden van verre volkeren zal hebben vastgelegd. Mensen zien we, dat is makkelijk te herkennen, maar waarom doen ze toch van die merkwaardige dingen?

Nu was het onder goede journalisten ooit uitgangspunt dat je beschrijft wat politici doen, en liever negeert wat of zij zeggen. En Bril volgt deze aanwijzing opvallend trouw op. Alleen gaat het hem er nauwelijks om beleidszaken te beschrijven. Hij bekeek waar de mannetjes en vrouwtjes rondliepen, en hoe zij erbij stonden.

Op de proloog na werden alle columns in deze bundel geschreven tussen 2003 en begin dit jaar. Daarmee heeft Bril een groot deel van het merkwaardige tijdperk Balkenende vastgelegd. Goed, diens eerste kabinet met de LPF en de VVD was al gesneuveld. En misschien is het om het tijdsbeeld jammer dat daar niets over terugkomt, in dit boek.

Maar verder speelde er genoeg. Zoals: het referendum over de Europese grondwet. Rita Verdonk’s greep naar het VVD-fractieleiderschap, zoals in elkaar gezet op de Bouw-RAI. Of Ayaan, die alle onzekerheid over haar achternaam voor altijd wegneemt door haar hele afstamming op te noemen.

Misschien dat er in deze bundel iets te veel columns staan over de verkiezingscampagne in 2006. Want, politici bedrijven vooral propaganda tijdens zulke campagnes. Onechter gedrag zullen zij zelden vertonen. Tegelijk maakt dit ze nogal voorspelbaar.

Ik denk wel dat Bril er goed aan gedaan heeft om zijn columns alleen nog per thema te laten bundelen. Nu versterken de stukken elkaar, waar een chronologisch boek van het werk veel wisselvalliger in kwaliteit zou zijn geweest.

Toch valt door een bundel als deze op hoe hij schrijft; hoe weinig kenmerkende observaties Bril maar nodig heeft om een column te kunnen maken. Enfin, kunnen zien is ook weer geen kunstje dat makkelijk van een ander afgekeken kan worden. Zoals wel bewezen werd door de matige kwaliteit van de inzendingen in de Bril-imitatiewedstrijd vorig jaar, trouwens.

* extra: Martin Bril’s website