Carmiggelt ~ Henk van Gelder
Henk van Gelder had een probleem, als biograaf. En dit is dat de echt opmerkelijke gebeurtenissen uit het leven van Simon Carmiggelt zo’n beetje ophouden als de Tweede Wereldoorlog eindigt. Carmiggelt was op dit moment 31. Hij zou toen nog 42 jaar leven, en daarbij steeds bekender worden.
Goed, dan was er die drank. En het gezin Carmiggelt kon ook niet zo goed met geld omgaan, hoewel er genoeg binnen kwam. De laatste tien jaar van zijn leven had hij bovendien nog een verhouding met Renate Rubinstein — waar bijna niemand iets van wist.
En toch moet Van Gelder in het slotgedeelte van dit boek kunstgrepen toepassen, als hij het over die laatste veertig jaar heeft. Hij legt dan bijvoorbeeld de dagelijkse cursiefjes die Carmiggelt schreef voor Het Parool naast diens leven. Dat is enerzijds slim, maar ik vond het wat jammer.
Misschien is het wel het standaardprobleem voor biografieën van een schrijver. Sommige aspecten uit diens leven zijn al heel interessant door de man in zijn werk opgenomen. De portretteur rest dan weinig anders dan dit oeuvre te wegen op het waarheidgehalte. Want als Van Gelder had moeten beschrijven hoe Carmiggelt al die jaren elke dag achter zijn bureau zat te typen, had dit evenmin iets bijzonders opgeleverd.
Tegelijk ben ik blij dit boek te hebben gelezen. Over die eerste 32 jaar van Carmiggelt’s leven is het gewoon erg goed. Helder van toon, prettig gedaan. Bijvoorbeeld, als beschreven wordt uit wat voor een gezin hij komt, wat de betekenis van de zo briljante broer Jan in Simon’s leven is, en hoe het journalistieke leven in elkaar stak, zo voor de Tweede Wereldoorlog.
En wat ik ronduit niet wist, was dat Carmiggelt en zijn broer vrij snel na de capitulatie in 1940 hun baan als journalist opgaven. Voor hen was de oorlog al in 1929 begonnen, schrijft Van Gelder. Dit maakte het onmogelijk om voor een krant te werken die Duitsvriendelijk zou moeten zijn.
Die daad van de broers Carmiggelt vond verder vrijwel geen navolging onder collega’s. Nu goed, het Friesch Dagblad hield prompt op met verschijnen. Maar de rest bleef keurig aan het werk.
Over dit soort dapperheid moet ik weleens nadenken, nu zo veel kranten in problemen zijn, en krantenmensen vooral rondtrompetteren hoe veel armer de samenleving wordt als zij de democratie niet meer bewaken.
Wanneer bewaakten zij wat precies dan, behalve hun eigen werkplek?
RSS feeds