60 000 uur ~ Gerrit Krol

► door: A.IJ. van den Berg

Curieuze autobiografie. 60 000 uur is onder meer een vrij gedetailleerd verslag van de problemen die Gerrit Krol te overwinnen had op kantoor om automatisering geaccepteerd te krijgen bij de NAM. Omdat hij meende dat het aardgasveld onder Slochteren daarmee beter te exploiteren was.

Ik ben zeer benieuwd hoe veel literair geïnteresseerde lezers de belangstelling hebben kunnen vasthouden bij alle technische details die Krol verschafte.

Zelf ben ik dan weer nerd genoeg om te betreuren dat Krol niet nog meer details gaf over de computers waar hij mee werkte. Tegelijk is tegenwoordig online na te zoeken wat van deze apparatuur de specificaties waren. Al lukte dat nu net niet bij het eerste apparaat.

Automatisering betekende indertijd nog meestal: een computer delen met anderen. En programmeren op papier, dus in den blinde. Waarbij dan een randapparaat van de telex gebruikt werd om de ponsband te maken, om zo de geprogrammeerde software te kunnen invoeren in de computer.

Later werd het beter.

Al duurde het nog opvallend lang tot éen aspect van de gaslevering geautomatiseerd werd. Een mooie passage in het boek is gewijd aan de secretaresse, die nog met de hand, en een telmachine, de rekeningen opstelde voor de GasUnie; de enige afnemer van wat het veld produceerde. Daarbij ging het telkens slechts om miljarden.

60 000 uur is éen van die schaarse boeken waarin een Nederlandse literator nu eens met kennis over een andere professie schrijft dan over het schrijven van boeken — of het niet kunnen schrijven van die boeken.

Dit betekent onder meer dat er ook nogal wat kantoorpolitiek voorbij komt in dit boek. Die er vrijwel steeds op neer komt dat een oudere generatie het nut niet ziet van wat de jongeren willen.

Ook wordt er ontstellend veel geld verspild, met cursussen waarmee niemand iets kan. Of met het inhuren van experts, wier werk vervolgens ongebruikt de kast in gaat.

En Krol signaleert dit alles nogal laconiek. Zonder oordeel. Want, zo gaan de dingen. Er is nu eenmaal vaak enorm veel werk te verrichten, voor met het echte werk begonnen kan worden.

Toch zal me uit dit boek van alles éen beschrijving het best bijblijven. Dat is die van het gasveld onder Groningen. Simpelweg omdat Gerrit Krol daarmee leemten aan kennis opvult waarvan ik niet wist dat die er waren.

Het gasveld Groningen strekt zich uit van Hoogezand tot Winschoten, tot Delfzijl en in het noorden tot de zeedijk. Het heeft een platte, ovale vorm, met een diameter van dertig tot vijftig kilometer. Het gas is gevangen in een poreuze zandsteenlaag, die gemiddeld honderd meter dik is. Dit zogenaamde reservoir ligt drie kilometer diep en zou, naar boven gebracht, op een pannenkoek lijken.