Keizer ~ Ryszard Kapuściński

► door: A.IJ. van den Berg

Niet het unieke van dit verhaal maakt indruk op mij, maar het universele. Omdat ik denk dat in alle rijken waar éen persoon de macht had, of heeft, eenzelfde corruptie voorkomt als in Ethiopië, onder Haile Selassie [1892 – 1975].

Verschil is alleen dat zijn keizerrijk nog in twintigste eeuw werd gevestigd. Waardoor contemporaine verslaggevers van elders, met heel andere ideeën over macht en bestuur, met bevreemding konden optekenen hoe machtsgebruik eruit ziet als daar geen rem op zit. Middeleeuwse vorstenhoven kennen wij verder alleen uit de geschiedenisboekjes. En de afstand in tijd alleen al maakt zaken dan zo veel onschuldiger.

De Poolse journalist Ryszard Kapuściński kon gewoon de bediende spreken die enkel in dienst was om de pies om te ruimen van het favoriete rothondje van de keizer. Altijd in de weer om de schoenen van gasten snel droog te wrijven.

En er was iemand, die er altijd voor zorgde dat de beentjes van de onovertroffen keizerlijke majesteit niet in de lucht bungelden, omdat een stoel of troon gauw te hoog was voor zijn kleine gestalte. Dus plaatste een bediende vlug een kussen onder zijn voeten.

Sexuele excessen vallen blijkbaar dan weer buiten dit boek. De Keizer.

Ondertussen tipte Kapuściński wel de ongelooflijke corruptie aan in het land. Waar het sterven van boeren in afgelegen provincies als een alledaags natuurverschijnsel werd gezien, en vrijwel heel het staatsbudget naar politie en leger ging. Hoewel de generaals het grootste deel van dat geld in eigen zak staken.

En ergens in een woestijnregio stond een paleis, vol met bedienden en voorraden, altijd paraat om de keizer te ontvangen mocht hij eens een nacht in de buurt zijn. Maar in de 43 jaar van zijn regering, heeft Haile Selassie er éen nacht in doorgebracht.

Dus komt het tot een opstand, die Kapuściński indrukwekkend beschrijft, juist door er amper woorden aan te wijden. Het boek eindigt onverwacht snel, met een reportage van een ander, uit 1974, waarin beschreven wordt hoe de afgezette heerser dan leeft. Haile Selassie dacht tot zijn dood dat hij nog altijd keizer was.

Ryszard Kapuściński , De Keizer
macht en ondergang van Ras Tafari
Haile Selassie I

256 pagina’s
In de Knipscheer 2009, oorspronkelijk 1978
vertaald door Pszisko Jacobs

[x]