Adrian Mole: The Prostrate Years ~ Sue Townsend

Hoeveel pogingen hoor ik een boek geven, voor het besluit valt om met lezen te stoppen?

Daar is vanzelfsprekend geen algemeen antwoord op te geven. Sommige boeken hebben ook een meer objectieve waarde. Als mijn idee daarover dan afwijkt, heb allereerst ik iets uit te leggen. Niet het boek.

En in weer andere gevallen kan het voorkomen dat ik wel erg genoten heb van eerder werk van zo’n auteur. Maar dat deze ene uitgave me toevallig niet ligt. Adrian Mole: The Prostrate Years bleek een onmogelijk boek te zijn uit deze buitencategorie.

Al heb ik dan nog wel meer dan de helft van de bladzijden gelezen — en de rest diagonaal doorgenomen.

Mijn belangrijkste probleem met deze uitgave heet in het Engels: too much of a muchness.

Het punt van de Adrian Mole-reeks is dat deze uit dagboeken bestaat, waarin de hoofdpersoon zijn alledaagse beslommeringen optekent. De principiële grap daarbij wordt dat de lezer meer weet en ziet dan Adrian, die zichzelf heel intelligent waant. En dit gegeven werkt ook heel goed als de hoofdpersoon nog een jongen is van 13¾ jaar oud, en pubert.

Zelden heb ik grappiger boeken gelezen dan de eerste twee delen van deze serie.

Sue Townsend heeft uiteindelijk alleen acht boeken geschreven over Adrian Mole. En ze had nog twee meer in gedachten, voor ze relatief jong stierf; na haar leven lang wat slordig te zijn omgesprongen met de eigen gezondheid.

Dit achtste deel, dat speelt in de jaren 2007-2008, lijdt alleen al onder een overvolle cast. Elk deel kwamen er weer nieuwe personages bij. Zo krijgt Adrian Mole tijdens de reeks drie kinderen bij drie verschillende vrouwen. En dat enorme ensemble maakte de speelruimte van de schrijver allereerst kleiner, zo lijkt me.

Niet alleen is Adrian Mole inmiddels een voorspelbaar personage geworden, de mensen om hem heen bewegen zich ook volgens verwachte patronen. Al verbaasde Adrian’s moeder ditmaal iedereen dan weer door een autobiografisch boek te schrijven — waarvan de inhoud overigens een parodie zou zijn geweest van Townsend op een toenmalige Britse bestseller.

Maar ik lees geen boeken om te zien welke onoverkomelijke problemen een schrijver nu weer bedacht heeft voor een personage. Zelfs al zijn vele romans, cynisch gesproken, toch wel gebaseerd op dat wat simpele uitgangspunt

In Adrian Mole: The Prostrate Years krijgt de hoofdpersoon kanker. En zijn vrouw verlaat hem voor de lokale grootgrondbezitter. Bovendien houdt de boekhandel waar hij werkte op te bestaan.

Daar staan vanzelfsprekend ook wel wat lichtpuntjes tegenover. Adrian Mole geneest. En zijn jeugdliefde Pandora laat zo af en toe doorschemeren toch nog vaak aan hem te denken.

De passages in het ziekenhuis zijn ook de sterkste uit het boek — wat goed kan zijn om dat Townsend die baseerde op haar eigen ruime ervaring met medische problemen.

Een extra kwaliteit van de Adrian Mole-reeks was alleen altijd dat Sue Townsend actuele gebeurtenissen op een gekleurde manier opnam in het lopende verhaal. De eerste twee delen van de reeks zijn ook nu nog heel goed te lezen als een commentaar over de jaren onder Margareth Thatcher. Maar zelfs dat aspect ontbrak nu wat in dit boek — zelfs al speelt er een financiële crisis, waardoor een halfbroer van Adrian zijn kapitaal verliest.

Probleem van dit boek, waar ik nooit echt in kwam, werd daarmee ook dat mijn negatieve oordeel nu de goede herinnering aan eerdere delen uit de reeks kon gaan overschaduwen.