Spreekuur als opgave ~ Abram de Swaan

► door: A.IJ. van den Berg

Boeklog biedt impressies van boeken. Persoonlijk gekleurde impressies bovendien. Die zijn voor mij het leukst om te schrijven. En bovendien weef ik voor mijzelf toch altijd wel de informatie in een boeklogje mee die later nog eens van belang kan zijn.

Door de tiendelige reeks over boeken van Abram de Swaan, die ik bij deze afsluit, komen vrij onbarmhartig de beperkingen van mijn aanpak hier naar voren. De Swaan’s strikt wetenschappelijke publicaties heb ik overgeslagen. Biografische informatie over hem, bleef nogal schaars.

Het moet ook geen werk worden, denk ik dan. En boeklog bevat eerst en vooral een overzicht van wat ik lees voor mijn lol.

Toch maak ik voor eenmaal een uitzondering, door deze Aula Pocket in mijn overzicht op te nemen. Een boek bovendien waarvan De Swaan waarschijnlijk alleen de inleiding heeft geschreven — al had hij de tekstuele verantwoordelijkheid over de rest. Een boek ook nog dat tweede deel is; wat betekent dat er ook een voorgaande uitgave moet zijn.

Dat komt omdat éen aspect in De Swaan’s loopbaan voor mij altijd wat schimmig is gebleven.

Ik bewonder zijn werk als socioloog. Al bewonder ik nog meer wat hij aan onderzoek deed naast dat universitaire programma, en wat hij in kranten en tijdschriften schreef. Maar hij was dus ook enige jaren psychotherapeut; terwijl ik de psychotherapie toch zie als een soort zorg met nogal religieuze trekjes. Iets waar ik instinctief een grote afkeer voor voel. Zo duurt een therapie jaren. Mensen met vage psychische problemen eens aanzetten om wat regelmatiger lichaamsbeweging te nemen, helpt de meeste van hen waarschijnlijk beter, een stuk sneller; en is vast ook een stuk goedkoper. Zo denk ik.

Dus moest ik, voor het overzicht, toch éen publicatie lezen waarin De Swaan nog tamelijk kritiekloos het nut van de psychotherapie beschrijven zou.

Dat is dit boekje. Waarin sociologisch onderzoek beschreven wordt wie er psychotherapeutische hulp zocht bij een aantal instellingen in de Randstad, en hoe de gesprekken daar dan gingen.

Deze publicatie moet wel voor geloofsgenoten zijn, omdat telkens de mysterieuze afkorting IMP opduikt, als verzamelnaam voor de instelling. Ik heb geloof ik nog het meest aan dit boek beleefd door me te bedenken wat dat IMP toch zou kunnen betekenen.

Instituut voor Medische Psychologie/Psychiatrie?
Instelling voor Meervoudige Persoonlijkheidsstoornissen?
Immer Maar Palaveren?

Dan toch, neemt éen auteur de moeite om uit te leggen dat er onderzoek had plaatsgevonden aan het Amsterdamse Instituut voor Multidisciplinaire Psychotherapie. En vervolgens wordt bijvoorbeeld uitgebreid beschreven hoe behandelaars al te langdradig gebabbel afkappen, om tot de kern van problemen te kunnen komen. En dus ook, hoe bezoekers zonder de geestelijke bagage om abstract over zichzelf te kunnen spreken, extra kwetsbaar zijn in een systeem waar het intake-geprek zo’n immens belang heeft.

Enfin. Dat is dan weer eens zo’n overbekende conclusie waarvan De Swaan zou zeggen dat ik voor dit boek niet wist dat ik die al kende.