At Home ~ Bill Bryson

► door: A.IJ. van den Berg

Bryson schmiert nogal eens in dit boek. Dan vindt hij een verhaal te mooi om niet te vertellen, en wordt het centrale thema van At Home geheel losgelaten. Dit mag, natuurlijk, want zulke uitstapjes leveren een prettig leesbaar boek op. En tegelijk is deze uitgave mede daardoor veel minder sterk dan had gekund.

At Home is een reis door het huis van Bill Bryson — een vroeg-negentiende-eeuwse pastorie in een dorp in Norfolk. Daar dacht hij op een goede dag na over wat er wat er permanent blijft door alle eeuwen heen.

it occurred to me, with the forcefulness of a thought experienced in 360 degrees, that that’s really what history mostly is: masses of people doing ordinary things. Even Einstein will have spent large parts of his life thinking about his holidays or new hammock or how dainty was the ankle on the young lady alighting from the tram across the street. These are the sorts of things that fill our lives and thoughts, and yet we treat them as incidental and hardly worthy of serious consideration.

Hierdoor besefte Bryson ook nauwelijks iets te weten van de dagelijkse dingen om hem heen. Waarom komen er altijd peper en zoutstelletjes op tafel bij het warme eten, en niet kaneel en suiker? Waarom heeft een vork vier tanden, en niet drie, of vijf?

En dan biedt een huis, zoals het zijne, door alles wat daarin te vinden is, van kamer tot kamer, en zelfs door de architectuur, een prettige sleutel om allerlei ontwikkelingen uit het verleden te kunnen beschrijven.

Daarbij viel me helaas op dat Bryson nauwelijks een onderwerp uitputtend behandelt. De geschiedenis wordt bij hem een bonbondoos, waaruit het telkens nog moeilijk kiezen was de meest smeuïge verhalen te selecteren.

Dit maakte dat ik het begin van het boek verreweg het interessantst vond. Dat bevat puur Britse geschiedenis, over een periode begin negentiende eeuw dat de kerk opvallend intelligente medewerkers trok. De betrekking van vicar of rector kwam namelijk met prettige inkomsten, uit de landerijen in bezit. Daar tegenover stonden betrekkelijk weinig verplichtingen. Preken waren ook uit een standaardbundel op te lezen.

Dus hadden de Britse dominees tijd om van alles uit te vinden.

Aan dit prettige bestaan kwam een einde door ontwikkelingen in de landbouw. Doordat er meer inzicht kwam in wat nu goede productiemethoden waren, en omdat goedkope import uit Amerika de markten overvoerde, leverde een domineebestaan ineens niets meer op.

Helaas voor mij bevatte dit boek verder nogal wat deelgeschiedenissen die ik al kende. Dan gaf Bryson meestal niet meer samenvattingen van boeken die ik al gelezen had.

Dat gaf me te veel gelegenheid om na te kunnen denken waaraan het schortte in dit boek.

At Home is vooral een boek over dingen, en ook nog een beperkt aantal dingen, en nauwelijks over mensen, in al hun gewoonten.

Ik vind beide onderwerpen nu net interessant.

Je kunt een onderwerp als cultuur, of beschaving, weliswaar benaderen door te onderzoeken wat er technisch veranderde door de tijd heen, en dus invloed had op het gedrag. Maar andersom kan ook, door te bekijken welke taboes er waren.

Een ideaal boek moet van beide iets hebben, en daar een prettig evenwicht in vinden.

Een ideaal boek moet ook eminent leesbaar zijn, en dat aspect zit bij Bryson altijd wel goed. Aan divertissement zal ik dit jaar zelden iets beters lezen.

Alleen had er zo veel meer ingezeten.