One Summer ~ Bill Bryson
Wat gebeurde er in de VS tijdens de zomer van 1927 dat nu nog de moeite waard is om te memoreren? En waar Bill Bryson dan bovendien een kleine vijfhonderd pagina’s tekst voor nodig heeft?
Charles Lindbergh vloog als eerste solo over de Atlantische Oceaan, en werd daar in éen klap beroemd mee in de hele wereld. Toch waren hem al tientallen piloten met bemanning voorgegaan.
Honkballer Babe Ruth sloeg een recordaantal homeruns in éen seizoen bij elkaar. Maar dat record is sindsdien verbeterd; ook al omdat de honkbalcompetities langer werden, en de clubs meer wedstrijden speelden.
The Jazz Singer kwam uit. Een film die vaak de eerste geluidsfilm wordt genoemd, en dit toch niet was. Bovendien vinden we inmiddels blanken die zich zwart schmincken voor een optreden wat racistisch; zelfs als ze enkel Zwarte Piet gaan spelen.
En de Mississippi-rivier trad in grote delen van zijn stroomgebied buiten de oevers.
Me dunkt, er zijn gebeurtenissen en jaartallen die makkelijker in het geheugen blijven hangen. Zoals 1929, en de Krach bijvoorbeeld. Zelfs al werd die plotselinge beursval ook al mogelijk gemaakt in de zomer van 1927 — omdat toen het besluit werd genomen de rente te verlagen; waarop het gokken op aandelenkoersen nog aantrekkelijker werd voor speculanten.
Het ging Bryson dan ook niet per se alleen om wat er toen plaatshad. Bill Bryson wilde een groter verhaal vertellen. De geschiedenis namelijk van hoe een nogal naar binnen gekeerd land na 1927 ineens overal aan betekenis had gewonnen.
Toen speelfilms plots ook nog gingen spreken, en dat in het Amerikaans deden, hoorde de hele wereld voor het eerst ineens de klank en het ritme van deze taalvariant. Dus zelfs nadat de Britten al een imperium hadden gevestigd in die taal, ging de culturele kolonisatie van de aarde door het Engels ook buiten deze Commonwealth gewoon verder; zij het met een stuk minder geweld.
De VS was een rijk land in 1927. Het produceerde 80% van alle films in de wereld, en 85% van alle auto’s. Valuta waren indertijd nog gebonden aan de goudstandaard, en van dat goud bezaten de Amerikanen de helft van alles dat er was. Het was voor de meeste huishoudens normaal om telefoon te hebben, en 40% had een platenspeler. Zelfs in Europa moesten de meeste mensen nog zeker een generatie wachten tot zo veel weelde ook daar normaal zou worden.
Tegelijk had het land een hele hoop niet. Terwijl in Europa de KLM al vanaf 1919 passagiersvluchten verzorgde volgens dienstregeling, bestond in de VS niet eens regelgeving voor vliegtuigen.
En dan was er nog de drooglegging. Die Bryson met een typerend sarcasme ‘de grootste gift van de politiek aan het vrije ondernemerschap’ noemde. Het verbod op de verkoop van alcohol maakte vele mensen namelijk rijk, kostte de staat enkel geld, remde het alcoholgebruik niet, en leverde de literatuur éen roman met een blijvende waarde op.
Ofwel, wat Bryson fantastisch doet in dit boek is een sfeer pakken, om zo de mentaliteit van een tijdperk te beschrijven. One Summer begint met het verhaal van Charles Lindbergh, en dat wordt in Bryson’s woorden een meeslepend relaas. Mede omdat geen verhaal iets voorstelt zonder tekenende details. En deze auteur vindt die kenmerkende elementen doorgaans ook.
Niemand die in 1927 een poging deed om de Atlantisch Oceaan over te vliegen landde waar hij had wilde landen. De afwijkingen bedroegen gauw eens honderden kilometers. Vlak voor Lindbergh vertrok waren er in korte tijd zelfs elf vliegeniers omgekomen onderweg over de oceaan. En toch slaagde hij erin, om in ‘een vliegende tent — dixit Bryson — in zijn eentje, met de kaart op zijn knie, perfect zijn weg te vinden van New York naar het vliegveld Le Bourget bij Parijs.
Maakt dan bij het lezen even niet uit dat Charles Lindbergh later een onuitstaanbare antisemiet zou blijken te zijn. Wat Bryson overigens niet verheelt.
Goed aan One Summer is dat het boek lang niet alleen hosanna blijft, maar dat Bryson halverwege van toon veranderd, en dan de rot beschrijft die er toen ook wel degelijk was. Zeker in het politieke leven.
Goed is sowieso dat het boek leest en leest, zodat alle gemier van critici elders over Bryson’s bronnengebruik of diens overhaaste conclusies er echt heel weinig toe doet.
RSS feeds