Brandnetels & verkeersborden ~ A.L. Snijders
Tienduizenden boeken worden er uitgegeven elk jaar, in Nederland alleen al. En toch valt op dat geen mens precies de boeken leest die verder niemand anders kent. Slechts een paar titels gaan er leven, de meeste doen niets.
A.L. Snijders las onder meer in het Verzamelde werk van Karel van het Reve in de jaren 2010-2011; de periode waaruit de zeer korte verhalen (zkv‘s) stammen die zijn opgenomen in de bundel Brandnetels & verkeersborden.
En ik las Van het Reve’s verzamelde werken indertijd eveneens. En meer nog dan wat Snijders op te merken had over wat hij tegen kwam bij het lezen, viel me iets anders op. Hij ontmoette namelijk enkel mensen tegen met een hekel aan Karel van het Reve.
Dat overkomt mij nu ook altijd.
Dus dan houd ik er vervolgens mee op te vertellen over wat ik bij Karel van het Reve tegenkwam — behalve hier op boeklog. Mijn vrijplaats. Snijders trok zich van de anderen zo te zien weinig aan.
Wel is hij behoorlijk geraakt door een opmerking van Karel van het Reve als het gaat om boeken die iedereen zou moeten kennen. Omdat Van het Reve bekende enkele toch behoorlijk gecanoniseerde titels nooit te hebben gelezen.
Snijders behandelt dit probleem in drie zkv‘s, om het van verschillende kanten te kunnen bekijken.
En nog zag hij daarbij iets over het hoofd, volgens mij. Omdat voor zoveel lezen nu net al enige leeservaring nodig is, bijvoorbeeld. Hedendaagse romanschrijvers gaan er stilzwijgend vanuit dat hun lezers al een behoorlijk leesbagage hebben; dat het publiek hun werk al kán lezen.
Zo bezien zou je enkel titels kunnen aanbevelen van voor alle geëxperimenteer met vorm en inhoud, van voor de Eerste Wereldoorlog dus. Boeken die door een slim schoolkind net zo makkelijk begrepen kunnen worden als door een al wel ervaren lezer.
Maar gericht leesadvies geven, blijft raar. Daar is toch een onbescheidenheid voor nodig die ik in gezelschap zelden heb. Ondanks dat ik een veellezer ben, durf ik zeker niet te pochen me daarbij een totaaloverzicht te hebben verworven van het boekenlandschap. En al evenmin bestaat er ooit meer dan een gericht vermoeden over hoeveel leeservaring een ander werkelijk heeft; en wat hij of zij daarom aan zou kunnen.
Boeklog illustreert elk jaar weer, na een herlezen werk doorgaans, hoe waar Lichtenberg’s uitspraak blijft dat een boek een spiegel is. Elke uitgave laat de lezer allereerst zien wie of wat er in kijkt.
Ook aan Snijders’ zkv’s valt op dat iedereen die leest op een eigen manier — al zijn er die deze teksten, met hun zo eeuwig korte zinnetjes, op papier eigenlijk te kaal vinden; en dan de kleuring missen van het warme timbre waarmee de schrijver zijn verhalen op de radio voordraagt.
Als A.L. Snijders spontaan lezers ontmoet, hebben die het gauw eens over de dieren in zijn verhalen.
En alleen daaraan is dus al af te meten dat ik die dierenverhalen — die overigens in de loop der tijd schaarser worden — anders lees dan de meesten. Voor mij gaan ook zulke zkv’s allereerst over de condition humaine; zoals het gegeven dat alles slijt en op den duur doodgaat; en dat je die wetenschap tegelijk toch niet moeten laten overheersen.
Ik herlas Brandnetels & verkeersborden omdat er voor half december een nieuwe bundel zkv’s was aangekondigd, en die tot nu toe niet verscheen. En om te kijken of dit al kon. Waarop me bleek dat bundels als deze straffeloos binnen anderhalf jaar opnieuw te lezen zijn. Wat dus mede zal zijn omdat het mij niet om de gebeurtenissen gaat die Snijders beschrijft — zo veel maakt hij ook niet mee.
Er staat alleen nooit wat er staat. Voor mij. Snijders’ minimalisme laat me blijkbaar ook diep in mijzelf kijken. Wat elke keer weer andere ideeën oplevert.
RSS feeds