Libelleman ~ A.L. Snijders
Nog tijdens het lezen van De libelleman begon ik ook in Hunter of Stories, de laatste bundel van Eduardo Galeano. En dat was een vergissing. Zelfs al publiceren geen van beide auteurs boeken om in éen keer uit te lezen. Daarvoor staan er te veel verhalen in bij hen. Er moet in kleine porties van genoten worden. Met teugjes. Alleen al om niet te snel verzadigd te raken; en niets meer op te nemen.
Eduardo Galeano bleek alleen nog kortere verhalen te schrijven dan A.L. Snijders, die toch zogenaamd de uitvinder is van het zeer korte verhaal (zkv). Zijn woorden waren daarbij nog zorgvuldiger gekozen, en sneden daarmee nog harder en dieper als de schrijver het wenste dat ze kerfden.
Is er ook nog de poëzie die als vanzelf in Galeano’s zinnen ontstaat door hun beknoptheid.
Gaat het bij hem vaak ook nog over iets zoals fundamenteels als hoe de goeden telkens onder de kwaden lijden.
Vergeleken met het schijnbare grootmeesterschap van Galeano leek de zo veel minder uitgesproken Snijders kortom ineens een schrijver van een lagere statuur. Terwijl ik nochtans op andere momenten met groot genoegen A.L. Snijders lees.
Serieel lezen, zoals ik al mijn hele leven doe, was alleen achteraf toch wel verhelderend. Want door het sterke contrast met Galeano is me ook weer wat duidelijker geworden wat bij Snijders dan precies de kwaliteiten zouden zijn.
Zo ligt zijn productie normaal aanzienlijk hoger dan die van de schrijver waarmee ik hem nu even vergelijk.
Galeano herschreef zijn verhalen talloze malen, tot op het allerlaatst woorden wegsnijdend waar die wel weg konden. Het duurde daardoor tijden voor er weer eens nieuw boek van hem kon verschijnen.
Snijders lijkt zijn zkv’s doorgaans in éen keer op te schrijven. Zal daar later misschien nog eens wat minieme redactie op worden toegepast. Iedereen maakt onderweg weleens een fout met de d’s en t’s, die pas opvalt achteraf. Maar vooral de eerste bundels met zkv’s hebben verduidelijkt dat A.L. Snijders liever het hele verhaal opnieuw schrijft, desnoods door het heel anders te laten aflopen, dan nog eens te gaan rommelen in wat er al stond.
En het minimalisme van een schrijver die eeuwig naar hetzelfde terugkeert, in de overtuiging dat dit waarschijnlijk nog altijd weer beter kan, is toch principieel een heel ander minimalisme van een schrijver die het liefst in simpele zinnen schrijft; uit angst voor de anakoloet.
De libelleman bevat zkv’s uit de jaren 2013-2014. Daarvan werden er 160 opgenomen. Een verklaring ontbreekt waarom dat er relatief zo veel minder zijn dan voorheen. De bundel hiervoor, Wapenbroeders, telt bijvoorbeeld 131 zkv’s uit slechts éen jaar: 2012.
Als boek is deze bundel alleen niet heel goed te onderscheiden van het vorige. Wat dat betreft gaan uitgaven als deze op tijdschriften lijken. Zoveel bijzonders gebeurt er niet in het leven van A.L. Snijders, op papier dan — en hij zet zichzelf nu eenmaal telkens in als onderwerp. Ik heb verder geen weet van wat er zoal verzwegen werd.
Door de vergelijking met Galeano is er alleen nu wel het besef gerezen dat ik als lezer waarschijnlijk gewoon deze twee typen schrijvers nodig heb, voor mijn geestelijk gezond. Drift en woede is gevraagd, zowel als relativering.
Alleen liever niet tegelijk. Nooit meer tegelijk.
Eduardo Galeano was uiterst links, en werd een banneling, na om politieke redenen uit liefst twee landen te zijn uitgewezen. In zijn verhalen brandt het vuur van de strijd tegen onrecht eeuwig voort. En zijn genialiteit bestond eruit dat hij toch genoeg lucht en humor in zijn teksten bracht om zijn boeken niet vreselijk drammerig te maken.
A.L. Snijders daarentegen weet zo veel minder zeker. Die gelooft niet in geopenbaarde waarheden. En deze schrijver besluit een verhaal rustig met een zin als:
In mijn leven is bijna niets gebeurd, maar ik weet niet of ik dat moet betreuren.
[Speenvarken]
Of wanneer hij weer eens in de nacht naar de Achterhoek terugrijdt, na het zoveelste optreden als schrijver in de Randstad:
Op de terugweg naar het oosten, 126 kilometer, de regen was opgehouden, werd ik zoals altijd door dezelfde gedachte geplaagd: mijn leven, en niet alleen het mijne, was volledig misvormd door de mogelijkheid deze enorme afstand in anderhalf uur af te leggen.
[Een interne zaak]
En ook dat is allemaal heel goed om te beseffen.
RSS feeds