Richard Simmillion ~ Willem Frederik Hermans
Er was een tijd dat ik de autobiografische boeken van schrijvers hoger plaatste dan alles wat ze verder ook maar hadden gemaakt. Dagboeken en andere aantekeningen toonden me rechtstreeks iemands rauwe talent, dacht ik. En bij een paar schrijvers was dat ook zo. Memoires van auteurs en andere herinneringen konden me misschien iets over het geheim vertellen van wat een schrijver tot goede schrijver maakt, zo dacht ik. Maar dat bleek onzin.
Inmiddels stel ik verhalen en romans toch weer boven al dat autobiografische. Een zekere indikking en stilering van al die persoonlijke ervaringen is toch wel prettig.
Ik vermoed dat vooral het lezen van weblogs en online-journalen voor die verschuiving verantwoordelijk is. Toegegeven, slechts weinigen die op de internetten publiceren, zijn in staat hun dagelijkse beslommeringen zo te beschrijven dat er iets van overblijft. En ook maakt bijna niemand steeds zulke rare dingen mee dat enkel de beschrijving daarvan volstaat. Toch is de trivialiteit juist vaak ontwapenend, en ook stellen weblogs de lezer in staat van dag tot dag mee te leven. Die actualiteit missen boeken noodzakelijkerwijs, waardoor ze merkwaardig genoeg mij nu te bedacht kunnen overkomen.
Enfin, dat brengt me bij deze verzameling autobiografische verhalen van W.F. Hermans. Hierin staan twee verhalen uit het boek Een wonderkind of een total loss, drie stukken uit De laatste roker, en éen verhaal uit Snoeck’s Almanak 55 uit 1979. De twee eerstgenoemde boeken staan bij mij in de kast, dus veel nieuws leverde deze nieuwe bundeling mij niet op.
Hermans zag tijdens zijn leven niets in zo’n verzameling. Maar goed, de man is dood. Die heeft niets meer te zeggen over wat er met zijn werk gebeurt. Dat voorrecht is nu weggelegd voor mensen die postuum tot Wim-zegger promoveerden en andere paladijnen die perfect weten hoe Hermans het had gezien; de necrofiele brigade die vanzelf opdoemt als de dode succes heeft gehad.
Dus, wat te zeggen over dit boek?
Een probleem voor mij is dat het verhaal ‘Het grote medelijden’ erin staat, wat in mijn ogen tot het beste behoort wat Hermans ooit geschreven heeft. Zelden zijn in de Nederlandse literatuur schrijnender zinnen op papier gezet over de eenzaamheid die iemand overvallen kan in het gezelschap van anderen. Elk boek waarin dit verhaal staat, is een goed boek.
Maar, worden de autobiografische verhalen beter door ze in éen band te zetten, dan ze in hun oorspronkelijke omgeving waren? Winnen ze bij bundeling?
Ik denk van niet. Omdat de zes verhalen nogal ongelijk van kwaliteit zijn, wordt ze geen dienst bewezen door alles bij elkaar te harken. Ook al omdat ze zo samen nu ook niet heel veel van ‘de waarheid’ vertellen over de schrijver.
[Overigens staat hier veel meer informatie over de figuur Richard Simmillion, en waarom Hermans nooit een autobiografie schreef. Zij het in een soms wel wat vervelend literatuurbeschouwersproza].
RSS feeds