Eerste zoen ~ Ethel Portnoy

Bijna alle verhalen uit deze bundel lijken me hergebruikt in Portret en Parijse feesten. Wat trouwens vooral illustreert dat dit een haast perfect boek is. Het is makkelijk in een zitting uit te lezen. En, doordat er alleen persoonlijk gekleurde verhalen in staan, is het als een gesprek met een goede vriendin.

Opvallendste verhaal in het boek zal ‘De lijstenmaker’ zijn; mede omdat Ethel Portnoy dit later nog eens al gebruikt heeft om te illustreren waarom ze blij was alleen in het Nederlands gepubliceerd te worden. Ze schrijft daarin over haar broer, en hoe die rijkdom in zijn leven verwierf. Zijn allereerste geld verzwierde hij nog met zijn zus op de kermis, maar daarna werden de zaken serieus aangepakt.

Was dit verhaal in het Engels gepubliceerd, dan had Portnoy haar broer nooit zo open durven te portretteren. Vertaling naar het Nederlands verloste haar van die zelfcensuur, en leverde daarmee een prachtig portret op van Amerikaanse ondernemingslust; met al zijn successen, zijn problemen, en zijn eeuwige herwederbeginnen.

Misschien moest ik toch eens gaan nadenken of ik Ethel Portnoy niet alleen waardeer om haar opvallend antropologische blik, maar ook omdat ze als een der weinigen misschien een nieuwwereldlijk optimisme combineert met Europese zin voor realiteit. Ze schrijft in elk geval altijd levend.

Verder viel me ditmaal op dat het titelverhaal van dit boek, over hoe de schrijfster de kracht van het woord ontdekte, minder indruk maakte dan het weleens gedaan had. Was mijn beleving toch verpest doordat ik het plot al kende — waar ik anders zo stellig ben dat dit me niet uitmaakt.