Blaubart ~ Max Frisch

► door: A.IJ. van den Berg

Deze vertelling dwong me om mijn mening op de laatste pagina alsnog bij te stellen. Wat daarmee aantoont dat het in elk geval nut heeft om altijd het eind te lezen van een boek. Zelfs al heeft het daarvoor niet veel geboden.

Blaubart is een rechtbankdrama, en concurreert daardoor met de talloze fictieve rechtbankdrama’s die ik gezien heb — als film of televisie. Maar ik kon als lezer ook niet wegsteken ooit rechtbankverslaggever te zijn geweest. Ik zag iets te goed wat de schrijver deed; waar Frisch telkens de brokjes nuttige informatie in zijn tekst had geplaatst. Dus was een goede verfilming misschien boeiender geweest, dacht ik telkens. Die had ik veel passiever moeten ondergaan.

Voor de rechtbank gedaagd was Felix Schaad, een internist van in de vijftig die ervan verdacht wordt een vrouw te hebben vermoord. Zij is gewurgd, met éen van zijn stropdassen. En hij heeft geen alibi.

De lezer weet al meteen dat Schaad uiteindelijk vrijgesproken wordt, wegens gebrek aan bewijs. Maar hoe leeft iemand verder die publiek voor vrouwenmoordenaar en nog meer is uitgemaakt? Die een bloeiende praktijk had, met patiënten die hem door de boulevardpers iets te goed hebben leren kennen?

Schaad komt niet van zijn herinneringen aan de rechtszaak los, en daarom passeren telkens passages uit getuigenverhoren. Eenenzestig getuiges hebben aanklager en verdediging opgeroepen. Niet omdat iemand de moord rechtstreeks heeft gezien of gehoord, maar om uit te maken of het karakter van verdachte wel deugt.

Onder de getuigen waren ook zijn zes ex-vrouwen.

Knap is hoe Frisch de lezer laat balanceren. Heeft Schaad het nu wel gedaan of niet? Dit maakte het voor mijn leesgenot wat vervelend elke wending in de vertelling als kunstgreep te herkennen.

Maar toen was er alsnog een einde dat een dringerder vraag stelt, over wat schuld of onschuld precies is.

En goed, daardoor zie ik achteraf ook wel weer dat dit boek een reactie van Frisch is, op de vervelende media-aandacht telkens voor de vrouwen die hij in zijn leven had.

Max Frisch, Blaubart
Eine Erzählung

172 pagina’s
Suhrkamp, 1982

[x]