AA Gill Is Away ~ A.A. Gill

► door: A.IJ. van den Berg

Die Adrian Anthony Gill [1954] is zo’n man die de moeilijkheden opzoekt. Dat begint er al mee dat hij dyslexie heeft, en van schrijven zijn beroep maakte. En misschien verklaart dit waarom ik hem op zinsniveau soms werkelijk briljant vind, en tegelijk veel van zijn stukken een merkwaardige opbouw vind hebben. Die houden dan ineens op, terwijl het voelt alsof er nog meer hoort te komen.

In de bundel AA Gill Is Away zijn reportages verzameld van de reizen die hij maakte eind vorige eeuw, en de jaren daarna. Daarbij ging hij ook in Groot-Brittannië op onderzoek uit, waarbij zijn metgezel enkele keren Jeremy Clarkson was — die hier vooral bekend is van het TV-programma Top Gear.

Zo reisden de twee op expeditie naar Cheshire af, de county in Groot-Brittannië waar veel van de nieuwe rijken wonen. Waarbij Gill, die niet bekend is van televisie, aan iedereen die Clarkson nastaart, verraadt dat deze beroemdheid een homo is. En dit tekent de verhouding tussen die twee wel. Proberen ze ook nog te golven, wat dan zo grappig uitpakt als een spel zijn kan dat wordt uitgevoerd door twee onsportieve mannen van middelbare leeftijd.

“So what do you think?” asked Jeremy, after a hole where we were only nine above par and I’d hit a very sweet fifth drive. You mean the golf? “Yes, what do you think about the golf?” The golf — well, it’s rather embarrassing. But you know, I quite like it. There’s a sense of achievement, like dusting the dado rail. “You know, I rather like it as well. I could take this up, but then I’d have to pretend to the wife that I had a mistress to get away at the weekend, and hide my kit in a friend’s house.”
[277-278]

Later reizen beide naar IJsland, dat dan nog een financiële boom beleeft. Waarom ze dat land opzoeken, blijft onduidelijk. Dat artikel is dan ook alleen memorabel omdat Gill bij het eten haai voor Clarkson besteld, die eerst anderhalf jaar in de grond heeft mogen rotten.

Het bezoek aan IJsland levert Gill vervolgens wel weer de uitnodiging op om jurylid te worden bij de landelijke finale van de Miss World-verkiezing. Waaraan alleen schonen meedoen die de verkiezing als een lolletje zien, maar de te winnen reisbeurs wel aardig lijkt. En zie, dan is hij niet enkel bezig lol te trappen met Clarkson. In plaats daarvan beledigt hij terloops de Miss World van dat moment. Maar hij kijkt tenminste rond.

De vaak onbarmhartige observaties van Gill uit zulke episodes tilt deze verzameling reportages uit boven de standaard in het doorgaans zo brave genre.

Is er ook nog die reportage gewijd aan de keer dat A.A. Gill in Californië zijn eigen scenario voor een pornofilm gaat verfilmen. Inclusief neger met een karikaturaal grote lul, die een vrouw op een bruidstaart moet pakken.

Susan had some changes. “A lot of this is way over the customer’s heads, let alone the actors’. And this boy-on-boy scene has to go or they won’t stock it in the shops. The merest hint of homosexuality and the poor dears lose their erections. Remember, what we’re making is a masturbation aid; the wankers can’t handle a bit of gayness. And I think we have to drop the scene where the Chinese girl smokes a joint in her vagina and says, ‘My pussy’s got the munchies for you.'”
“Why?” I asked. “Can’t you find a girl who can do pelvic floor-exercises?”
“It’s not that — it’s drugs. They’re really strict about that.”
[170-171]

Toch blijven me ook van zo’n episode vooral de zijdelingse opmerkingen bij. Zoals dat in het zo merkwaardige Californië 90% van het wereldwijde amusement wordt gemaakt.

En uiteindelijk zijn het telkens toch vooral de zinnetjes die hem zo leesbaar maken. De zinnetjes die zo onbekommerd uitspreken wat er vreemd is aan wat A.A. Gill onder ogen krijgt.