Ambition ~ Joseph Epstein
Door dit boek, dat vooral portretten biedt van bekende Amerikanen, heeft Epstein vele terzijdes gesprenkeld. Anekdotes zijn dat, waarvan me een groot deel persoonlijke anekdotes lijken. Niet dat dit er nu vreselijk toe doet. Maar omdat ik zo veel Joseph Epstein heb gelezen inmiddels, ging ik me zaken afvragen.
Was die beroemde joodse schrijver uit dat verhaal, die zo verontwaardigd was over een beschrijving, Saul Bellow? Verontwaardigd omdat hij moest toegeven dat er veel waarheid stak in het etiket ‘weer zo’n joodse jongen met haast’?
Epstein maakte er later geen geheim meer van dat hij lange tijd zeer bevriend was met Bellow.
Ambition is een door en door Amerikaans boek. Wat op zich enige verbazing wekte. Zou ambitie daar nu werkelijk zo’n taboe zijn? Als ergens toch mensen openlijk hun ambities mochten uitspreken, om daarbij dan aangemoedigd te worden, in plaats van hoon te ontmoeten, dan was dit toch zeker de VS? De maatschappij waar bij voorkeur gesproken wordt over ‘winners’ en ‘losers’?
Dat cliché bleek niet te kloppen. En gelukkig ook maar. Epstein heeft behoorlijk wat moeite gedaan om aan te tonen welke hindernissen ook de meest succesvolle Amerikanen te overwinnen hadden. Daaruit bleek alleen al dat zoiets basaals als de invoering van de inkomstenbelasting ambities lijkt te hebben gefnuikt.
Nu goed, Epstein schreef dit boek voordat de PC gemeengoed werd, of dat internet iets algemeens kon worden. Mede omdat door technologische vooruitgang ineens nieuwe monopolies waren te vestigen, konden toch weer enkele Amerikanen ineens heel erg rijk worden.
En zo was er wel meer dat Ambition een prettig leesbare cultuurstudie maakte, en toch een onvolkomen cultuurstudie doet zijn.
Het interessantst is dit boek, zoals vaker bij Epstein, als hij literaire ontwikkelingen beschrijft. Zelfs al zijn het dan soms eenvoudige constateringen die hij doet — zoals dat de personages in de romans tot de jaren twintig openlijk ambitie mochten toonden, maar dit toen als thema uit de boeken verdween. Later was het zelfs verdacht als een schrijver iemand in zijn boeken openlijk liet zeggen dat deze flink vooruit wilde in het leven.
En al zal me vrij weinig van dit boek bijblijven. De wetenschap is er nu wel dat de VS weliswaar geen ‘tall poppy syndrome’ kent, maar ook daar genoeg sociale mechanismen bestaan om mensen in toom te houden.
RSS feeds