Party im Blitz ~ Elias Canetti

► door: A.IJ. van den Berg

Toen dit boek uitkwam, en de eerste recensies erover verschenen, wist ik: deze uitgave is niet voor mij. Een vooroordeel dat ik nog eens publiek uitsprak ook, bij Canetti’s honderste geboortedag.

Op een gegeven moment voegen boeken niets meer toe aan het werk van een schrijver. Die doen er dan alleen nog aan af. Haast alle postuum uitgebrachte boeken doen er niet toe; of hoogstens als de schrijver zich daarmee ineens ook in een heel ander genre blijkt te hebben geweerd dan altijd bekend was.

Alleen had Canetti bij leven drie meesterlijke delen gepubliceerd van zijn autobiografie. Dat zijn Die gerettete Zunge. Die Fackel im Ohr. En Das Augenspiel. En deze boeken lopen maar tot 1937, toen Canetti 32 jaar oud was. Ofwel, ze missen belangrijke perioden uit het leven van de schrijver, en ook enkele zeer bepalende jaren in het leven van de planeet. Dat grote gebrek zou op zich blij moeten maken met elke poging een vervolg te bieden op die trilogie.

Maar Party im Blitz is geen boek. Party im Blitz kon alleen worden uitgegeven omdat de auteur inmiddels dood was, en die de Nobelprijs had gewonnen, waarmee elk van diens kattebelletjes overdreven respect heeft verworven. Op zijn best biedt dit boek uitgewerkte aantekeningen voor een boek; lange notities over de personen die Canetti ontmoette in Londen, tijdens de oorlog, en ook in de jaren daarna.

En weliswaar hebben de erven Canetti elke aantekening over zo’n tijdgenoot keurig onder een kopje geschaard, dat er soms twee drie keer aan zo’n portretje herbegonnen wordt, laat al zien dat het serieus schrapen was om dit bandje te vullen.

Canetti is ook tamelijk onbarmhartig in zijn aantekeningen, waar hij in die eerdere autobiografieën aanmerkelijk subtieler kritiek leverde op personen; wat voor mij nog meer bewijst dat niets voor publicatie bedoeld kan zijn.

Maar goed, dan staat zo’n boek al jaren onaangeroerd in de kast. En dan wil je snel even iets meepakken voor onderweg. Iets Duits, dat in éen à anderhalf uur uit kan zijn. En dan moest deze dan toch maar eens een keer.

Ik heb amper vijf aantekeningen gemaakt bij het lezen van dit boek. Dat is helemaal niets.