Feroaring fan lucht ~ Rink van der Velde
Feroaring fan lucht [Verandering van lucht] is het bestverkochte origineel Friestalige boek ooit. De achterflap van deze paperback rept van 34.000 exemplaren, wat omgerekend naar het Nederlandse taalgebied zoiets als een oplage van boven het miljoen zou zijn. Maar goed, flapteksten zwetsen wel meer, en deze trekt een mij onaangename parallel tussen de familie Flodder en het gezin van Durk en Foekje Lugtigheid en hun twaalf kinderen. De omslag is me sowieso een gruwel.
Deze uitgave brengt bovendien de originele versie niet, want ergens rond 1990 heeft de schrijver geprobeerd de inhoud wat begrijpelijker te maken voor mensen die normaal liever televisie kijken dan lezen. In de cursief gedrukte hoofdstukken is hij dan ook ineens nogal aanwezig; een postmodern te noemen schrijverstruc. Van der Velde is namelijk bang dat niemand meer begrijpen zal wat een buitenmens is en doet, omdat ze dan al bijna niet meer voorkomen.
Toch is Rink van der Velde nu juist een verteller, en gaat het verhaal in dit boek over éen van de meest ingrijpende veranderingen in de menselijke geschiedenis. De trek van het land, uit de natuur, naar de stad. Daarbij wordt duidelijk dat een veldman niet in de fabriek past omdat daar geen natuur te vinden is, en dat families die de vrijheid gewend zijn in het maatschappelijke keurslijf van een verstedelijkte omgeving gauw voor asociaal versleten kunnen worden.
Feroaring fan lucht speelt zich ergens af tussen het eind van de jaren vijftig en het midden van de jaren zestig. De sla was duur voor een kwartje, de Tweede Wereldoorlog lag nog in het levend geheugen, maar de verzorgingsstaat met al zijn betutteling had zich inmiddels ook al aangediend. Dat was mede de reden waarom de hoofdpersoon Durk Snoad [= snugger/eigenaardig] al gauw blijvende rugproblemen kreeg, en daarvan een uitkerinkje trok.
Ik merkte bij het lezen het boek meteen ook al verteltechnisch te beoordelen, wat zelden een goed teken is. Mijn idee daarbij is dat het verhaal wat traag op gang komt, en ook dat het gedeelte te lang duurt dat zich afspeelt in dat oude onverklaarbaar bewoonde rattenklooster aan die zandweg in het bos. Daarna geeft Van der Velde ook nog eens heel ergerlijk toe het moeilijk aannemelijk te kunnen maken waarom de familie dan toch naar een doorzonwoninkje in het nabijgelegen Drachten verhuist, en krijgt het verlangen terug naar de bouwval te willen eigenlijk weer te weinig aandacht.
Het is misschien ook wel dat ik liever lees wat iemand doet om zijn ongeluk te ontlopen [vanuit de stad telkens even terug de natuur in], dan dat het me interesseert hoe iemands vrijheid overschaduwd wordt door bedreigingen van buiten.
Niettemin, een vermakelijk boek bij tijd en wijle.
RSS feeds