Smoarge grûn ~ Rink van der Velde

Bij de volgende roman die ik las over politieman-in-ruste Homme Veldstra lag veel van tevoren al vast.

Bekend was me dat er veel dialoog in het boek zou staan, die lang niet altijd de spanning in het boek ten goede zou komen. Veldstra zou ook uitgebreid de tijd krijgen om herinneringen op te halen aan zaken uit z’n begintijd bij de politie.

Zowiezo zou het boek gedrenkt zijn in een zekere melancholie naar een eenvoudiger verleden, en in verwondering voor wat er op het moment allemaal gebeurt.

Vrijwel zeker was ook dat ik extra genoegen aan de policier zou beleven, omdat die zich in mijn woongemeente afspeelt; op voor mij bekende plaatsen.

Voornaamste punt bij deze boeken is alleen de vraag of het Van der Velde lukte maat te houden, en daarbij een intrigerend verhaal te schrijven. En Smoarge grûn vond ik al snel de beste roman uit de serie.

Daarbij speelt misschien een klein autobiografisch punt mee. Indertijd, toen ik nog journalistiek studeerde, was daar een stageperiode aan verbonden bij een Fries dagblad. En juist in die tijd kwam de gemeente een groot plan, om huizen te bouwen. Die perspresentatie vond plaats in de nieuwsluwe periode tussen Kerst en Nieuwjaar, zodat duidelijk was dat ze daar flink media-aandacht mee wilden scoren. Tegelijk kwam slechts ik, de stagiaire, opdagen namens mijn tijdelijke werkgever.

Dus moest ik ineens schrijven over een gemeente die woningen wilde bouwen op een voormalig vuilstortplaats. Die dus eerst nog gesaneerd diende te worden; voor tientallen miljoenen guldens gemeenschapsgeld.

Smoarge grûn gaat voor een deel over dat stort; en over wat daar allemaal gedumpt werd. Want, wie een ander van diens smerigheid afhelpt, kan daar als bedrijf of persoon heel goed aan verdienen. Helemaal door daarbij geen al te kritische vragen te stellen. Of door daarbij de milieuregels maar wat te negeren.

Dus als zo’n dwinger door meerdere generaties geëxploiteerd wordt, kan daar al gauw een onderling conflict tussen ontstaan, tussen ouderwetse ideeën en nieuwerwetse moraal.

De eigenlijke hoofdpersoon van deze roman is Klaas Vogelzang, bijgenaamd Klaas Keutel; omdat hij zijn werkzame leven begon als tonnetjesman, en mestleverancier. Alleen komt hij niet sprekend voor in het boek, omdat hij vermoord wordt.

En goed, dan wordt een vraag wie dat gedaan heeft. Al is die vraag in de boeken met Homme Veldstra zelden de hoofdzaak.

Meest opvallend aan dit boek was nog wel dat de reguliere politie er helemaal geen rol meer in speelt.

[ wordt vervolgd ]