Verzoening ~ Frans de Waal

► door: A.IJ. van den Berg

Bij de boeken die ik eerder las van Frans de Waal miste er wat achtergrondinformatie. Hij verwees me steeds net te terloops naar zijn observaties van de chimpansees in Arnhem. Ook al ken ik bijvoorbeeld de film die Bert Haanstra maakte over dezelfde groep.

Dit boek vulde wat van die ontbrekende puzzelstukjes in. Bovendien heeft het een erg boeiend onderwerp; misschien wel het boeiendste onderwerp van alle De Walen die ik las.

Het gaat erover wat mensen, en mensapen, moeten hebben om in zo grote getale samen te kunnen leven. Want, deze sociale mechanismen zijn niet vanzelfsprekend. Ratten bijten elkaar dood, als ze te weinig levensruimte krijgen. Primaten en mensen kunnen met aanzienlijk minder ruimte toe.

Nu zijn die sociale mechanismen bij elke apensoort anders. En dit is boeiend. Er even van afgezien dat ik wel vind dat De Waal vrij snel conclusies trekt op basis van nogal beperkte observaties. Maar dit boek laat wel zien wat er van nature aan agressief en verzoenend gedrag in de mens zit. Want, verzoening blijft nodig, anders is er niet samen te leven. Hangt het bijvoorbeeld wel van de kwaliteit van het geheugen af hoe snel er tot verzoening wordt overgegaan.

Frans de Waal, Verzoening
Vrede stichten onder apen en mensen

289 pagina’s
Het Spectrum, 1988
uit het Engels vertaald door Midas Dekkers

[x]opgenomen in het dossier: