Phantasien der Wiederholung ~ Peter Handke

Ik trainde mij er nu in om op alles wat op mij afkwam onmiddellijk met taal te reageren, en ik ontdekte dat op het moment van het beleven juist deze tijdsprong lang ook de taal ging leven en meedeelbaar werd; een moment later zou het al weer de dagelijkse gehoorde, van vertrouwdheid nietszeggend geworden, hulpeloze ‘je-begrijpt-wel-wat-ik-bedoel’-taal van het communicatietijdperk zijn geworden. Een tijdsprong lang werd de woordenschat, die dag en nacht door mij heentrok, concreet.

Dit schreef Peter Handke in 1977 bij de publicatie van Das Gewicht der Welt, zijn eerste boek met alleen maar losse aantekeningen. Dat boek is erg belangrijk voor mij geweest. Handke leerde me daarmee kijken, in taal.

Lang kende ik de Nederlandse vertaling van Das Gewicht der Welt zelfs bijna uit mijn hoofd. En waar Handke aantekeningen uit dat boek gebruikt had voor zijn scenario van de film Himmel über Berlin herkende ik dat.

Maar dat was eens. Na Das Gewicht der Welt verscheen bijvoorbeeld het vergelijkbare Die Geschichte des Bleistifts nog, en dat boek zei me al minder.

Dat het hier te bespreken boek in 1983 uitkwam, ontging me geheel. Pas veel later, toen de boekhandel via internet op gang kwam, en ik ging kijken wat er in mijn collectie ontbrak, viel deze titel me op. Het recept kende ik natuurlijk al wel, dus was het vertrouwd dit bandje blind te kopen.

En ach, nu denk dat 100 pagina’s eigenlijk de perfecte lengte is voor zo’n boekje met particuliere aantekeningen. Dan stoort het nog net niet dat er nooit eens een paragraaf eindigt met een punt, maar zo ophoudt dat het lijkt of er nog meer kan komen.

Nu ook overheerst de bewondering voor wat de schrijver lukt met taal. Ik markeer eens iets voor later, om nog eens over na te denken. Maar dwingend is het allemaal niet meer.