Essay over de moeheid ~ Peter Handke
In mijn streven om alle literaire vertalingen in mijn kasten te vervangen door de originelen ben ik nu toch op een barrière gestuit. Soms is het oorspronkelijke boek namelijk niet beter dan de vernederlandste versie. Het Essay over de moeheid is alleen al een ander werk dan het Versuch über die Müdigkeit, omdat er voor mij zulke sterke leesherinneringen aan kleven. De Duitse tekst roept die emoties niet op. Ik ben om éen of andere reden verder nu. Afstandelijker.
Peter Handke schreef zo rond 1990 een drietal wat langere probeerstukken. ‘Pogingen’ heten die in het Duits, letterlijk vertaald. ‘Essay’ maakte de vertaler daar van, omdat essay nu eenmaal ooit diezelfde betekenis had, ruim voor het woord een bepaald soort teksten ging aanduiden.
Van deze drie is het Essay over de moeheid het eerste, en ook het meest traditioneel essayistisch, in de zin dat persoonlijke ervaringen uit heel Handke’s leven het betoog kunnen kleuren. Bovendien probeert de schrijver iets diffuus uit zijn leven concreet te maken, door een staalkaart op te stellen van de soorten uitputting die bij hem konden toeslaan, en wat hun effecten waren daarbij.
De moeheid in dit boek kan de weldadige vermoeidheid zijn na een inspanning, maar ook de verlamming die optreedt als iemand zijn eenzaamheid beseft. Tegelijk is moeheid soms hoogstnoodzakelijk, om de afstand te nemen, nodig om tot heldere nieuwe inzichten te komen.
Ik herinner me citaten uit deze vertaling gebruikt te hebben, in brieven, en gesprekken.
Geen schuldgevoelens meer. De moeheid in de collegezalen liet me naarmate de uren verstreken integendeel zelf opstandig worden. [7]
Ik betrapte mezelf dan ook steeds op een kille, mensen verachtende hoogmoed of, nog erger, op een neerbuigende medelijden met al die ordentelijke beroepen, die toch nooit zo’n koninklijke moeheid konden brengen als het mijne. [38]
Even is dit boek ooit een katalysator geweest, om gedachten te vormen die al wel klaarlagen, maar alleen nog in woorden moesten worden gevat. Dus woog al de emotie van toen mee, bij deze herlezing. En zal het Duitstalige origineel die lading ontberen.
RSS feeds