10lb Penalty ~ Dick Francis

Francis blijft in de hogere kringen bezig met dit boek, over een jonge politicus die zich opmaakt voor de lange opmars naar de macht. Maar eerst moet daarvoor nog een hoge hindernis genomen worden. Hij dient wel in het Britse Lagerhuis verkozen te worden, bij een tussenverkiezing.

Eerste probleem daarbij is al dat zijn vrouw jong stierf, en kiezers liever geen alleenstaanden hebben om hun district te vertegenwoordigen. Dus neemt hij zijn zoon mee, als bewijs ooit wel getrouwd te zijn geweest. Alleen maar om er dan besmuikt van beschuldigd te worden dat het zijn kind niet is, maar een broodpootje. Onder meer.

Dit boek had als grote probleem dat het niet ophoudt na die eerste verkiezingsronde. Want die was nog wel interessant, zeker voor wie gewend is aan hoe Nederlandse politici campagne voeren. Francis weet trouwens ook heel knap te vermijden om kleur te bekennen. Nooit wordt duidelijk voor welke partij die kandidaat staat. En toch stoort dat niet.

Maar dan neemt het verhaal ineens een sprong van jaren, en wordt in feite dezelfde intrige nogmaals verteld, maar dan samengebalder en met nog hogere belangen.

Door die pauze in tijd verliest dit boek voor mij totaal zijn vaart, en daarmee alle belang. Hoe goed die eerste helft ook was. Zelfs de uitgebreid beschreven bezoekjes aan Downingstreet 10 worden daarmee loos gepronk om weinig.

Dick Francis, 10lb Penalty
308 pagina’s
Pan Books © oorspronkelijk 1997

Banker ~ Dick Francis

Ontspanningslectuur. Of misschien beter: ontsnappingslectuur. Ik lees Dick Francis zoals iemand anders waarschijnlijk moe en der dagen zat voor de televisie gaat zitten, om het programma-aanbod van die avond te ondergaan.

Zij het dan, dat Francis mij wel beloont met enige suspense, en me zo actief dwingt de volgende bladzijden om te slaan.

Francis is een vakman, en daardoor zij hem vergeven dat zijn boeken op een of andere manier altijd over de paardenwereld gaan. Ook nu weer, de bankier in dit boek verstrekt een enorme lening aan een paardenfokker, maar dan produceert de kampioenshengst van dienst een heel tal ongelukkige veulentjes en lijkt alle investering voor niets.

En ach, dan zijn de misdadigers uiteindelijk wat karikaturaal slecht, en is de hoofdpersoon immer een wat ijzerenheinige houten klaas. Dat doet er niet toe. Ik heb me weer een paar uur vermaakt.

Dick Francis, Banker
254 pagina’s
Pan Books © 1982

Blood Sport ~ Dick Francis

Dacht ik even een thriller van Francis te lezen die ik niet kende, speelde alleen dat deze zo matig is dat die ook maar beter vergeten kon blijven. Dick Francis maakt voor de verandering een speciaal agent de hoofdpersoon. En dan ook nog eentje die met een pistool onder het kussen slaapt. Maar geen moment wordt duidelijk waarom die man zich toch zo onveilig voelt.

Wel maakt hij een tamelijk levensmoede indruk.

Dan blijkt het plot ook nog eens van een soort te zijn dat door technische ontwikkelingen allang achterhaald is. Er verdwijnen kostbare dekhengsten, zonder dat daar losgeld voor geëist wordt. Maar vermoedelijk doen die verdwenen paarden toch nog ergens hun nuttige plicht. Of niet?

Tegenwoordig zou alleen door een simpele DNA-test geen enkel probleem meer zijn om te bepalen of een veulen daadwerkelijk de afstamming heeft die op de papieren staat. Maar, als Francis’ plot niet zo vaag was geweest, had die ontnuchterende gedachte niet al tijdens het lezen bij me hoeven te ontstaan.

En dan gaat de voornaamste romantische verhaallijn ook nog over de levensmoede hoofdpersoon, van 38, en een jong meisje. Niet alleen is zij met haar 17 lentes wel erg pril, ze blijkt ook nog de dochter van zijn baas te zijn. Dus kan er nooit iets tussen die twee gebeuren.

Hawar, snel maar weer vergeten dus, deze. Boeklog bestaat ook om me te leren wat beter niet opnieuw gelezen kan worden.

Dick Francis, Blood Sport
240 pagina’s
Pocket Book Edition 1975, oorspronkelijk © 1968

Break In ~ Dick Francis

De thriller Break In is éen van deeltjes Francis die ik indertijd gekocht heb zodra die als nieuwe paperback op de markt kwam. Dat was elk jaar weer een vreugde. En zo bezien lees ik zijn boeken dus al zeker vijfentwintig jaar. Wat het ook bijzonder maakt dat er nog zo veel op boeklog zijn langsgekomen.

Break In herinnerde ik me alleen als niet helemaal geslaagd. Een herleesbeurt lokte daarom nooit. Maar nu ik ook enkele boeken van zijn zoon heb gelezen, is de definitie van een slechte Dick Francis radicaal veranderd.

Misschien dat het boek me nu zou meevallen.

Alleen was dit niet helemaal het geval.

Wel werd onmiddellijk het verschil tussen een echte en een imitatie-Francis duidelijk. Dit boek blijft tot het eind prettig onvoorspelbaar — behalve dan dat voorspelbaar is dat alles goed zal aflopen. En de auteur grijpt niet naar sjabloonellende om de held nog weer wat verder in het nauw te brengen.

De hoofdpersoon van dit boek blijft zelfs redelijk onbeschadigd. En misschien is hij wel wat té perfect; net als de mensen om hem heen.

Break In gaat over eer, en wanneer het terecht is die te verdedigen. Ik vermoed dat me bij eerste lezing tegenstond dat er een merkwaardige familievete in het boek voorkomt, die bij gelegenheid, als dit voor het verhaal uitkomt, sterker is dan de rede of vriendschap.

Verder is dit een verhaal over de Engelse tabloid-pers, en hun vermogen om mensen kapot te schrijven.

De hoofdpersoon heeft een tweelingzus, die getrouwd is met iemand van die andere familie uit de vete. De vader van deze zwager is een onscrupuleuze eerjager, die graag tot sir verheven wil worden, hoewel hij in zijn queeste naar glorie heel wat mensen beschadigd heeft; waaronder zijn eigen zoon.

Dan probeert éen tabloid die vader aan te pakken via de zoon, door te suggereren dat deze zijn rekeningen niet meer zou kunnen betalen. En omdat dit in de krant staat, geloven nogal wat mensen dat

Komt de hoofdpersoon helpen redden…

Dick Francis, Break In
272 pagina’s
Pan books 1987, oorspronkelijk 1985

Come to Grief ~ Dick Francis

Dick Francis’ thrillers hebben vrijwel altijd een andere hoofdpersoon. Al is zelfs die regel niet helemaal waar, omdat Francis in interviews weleens heeft laten doorschemeren dat zijn hoofdpersonen allemaal zijn zoals hij.

Wel is er inmiddels een klein reeksje aan boeken over Sid Halley, de oud-jockeykampioen die privé-detective werd. Ook Francis’ net verschenen boek gaat weer over Halley, en ooit was er een TV-serie met dat personage als hoofdpersoon.

Halley past in die traditie van een hoofdpersoon die een handicap toebedacht kreeg. Al is dat in dit geval ook echt zo; hij verloor zijn linkerhand, door de gevolgen van een ongeluk tijdens een race. En om éen of andere reden lijkt het of dit lichamelijke gebrek het geweld in de Sid Halley- boeken net even sadistischer en grover maakt als normaal.

Voor mij hoeft dat niet zo.

Daarbij komt dat in dit boek de slechterik al bij voorbaat bekend is, en het hele plot erom draait of deze man door de rechtbank veroordeeld zal kunnen worden of niet. Maar de crux is dat werkelijk niemand hem tot de gepleegde misdaden in staat acht.

Ik moest het herlezen van de Francis-thrillers met dit boek maar eens stoppen. Hoewel fraai opgezet, bevatte dit verhaal net te veel onwaarschijnlijkheden om me te boeien. Dat is jammer.

Dick Francis, Come to Grief
407 pagina’s
Pan Books, oorspronkelijk 1995

Crossfire ~ Dick Francis

Driftig gelezen tijdens de eerste jaren van boeklog, en daarna opvallend genegeerd. Ik ben een liefhebber van de boeken van Dick Francis [1920 — 2010]. Alleen las ik die allemaal al eens. En nieuwe komen er niet meer bij. De man is dood. Al wat er deze eeuw onder zijn naam aan titels verscheen werd geschreven door zijn jongste zoon Felix. Die kan het lang zo goed als zijn vader niet. Ondanks de brave pogingen om gewoon verder te borduren op de sjablonen die er lagen.

Helaas blijkt dan alleen zelfs een waterige imitatie van een echte Dick Francis, zoals Crossfire uit 2010, me nog altijd beter te liggen dan al wat dat enorme leger aan andere thrillerauteurs presteert.

Thrillers zijn dan ook vreemde boeken. Omdat ze allemaal op éen punt volkomen voorspelbaar zijn. Want vanzelfsprekend hebben deze boeken een held, of heldin, en natuurlijk zegeviert deze aan het einde. Alleen zijn er tot dat moment problemen te overwinnen geweest. En blijkbaar gaat het mij erom hoe zo’n schrijver die moeilijkheden in het verhaal introduceert.

De reis is interessanter dan de bestemming — al hoort er ook opluchting te zijn dat de bestemming uiteindelijk nog bereikt kon worden. En bij opvallend weinig thrillerauteurs kan me die tocht naar het eind boeien. Francis blonk voor mij altijd vooral uit in de tempi, zijn manieren om het verhaal te versnellen of te vertragen. Zijn collega’s zijn me al gauw veel te langdradig.

Boeken van Dick Francis hebben altijd dezelfde man als hoofdpersoon, al krijgt hij iedere keer een andere naam, en heeft hij al evenmin altijd dezelfde handicap. In Crossfire heeft de hoofdpersoon aan het begin zoal twee problemen. Hij is een militair die in Afghanistan door een bermbom zijn rechtervoet verloor. En eenmaal uit het ziekenhuis na de revalidatie wordt hij gedwongen tot een half jaar buitengewoon verlof, zonder dat hij een plek heeft om naartoe te gaan.

Dus vertrekt hij uit arren moede naar zijn moeder en stiefvader, met wie de band nooit bijzonder goed is geweest.

Vrijwel elk boek van Dick Francis speelt zich in de paardenwereld af. Dus is die moeder niet toevallig een succesvolle trainer van renpaarden. Alleen zit ze behoorlijk in de problemen. Duurt het nog een behoorlijke tijd voor duidelijk is dat ze wordt gechanteerd. Wat haar tweeduizend pond per week kost. En ook waarom ze niet naar de politie stapt.

Ander sjabloon van de Dick Francis-thrillers is dat de hoofdpersoon zich in een wereld beweegt, of bewogen heeft, waar ook nog leuk over te vertellen valt. Dus speelt de militaire achtergrond van de held mee in het verhaal; al kan overigens werkelijk iedereen de wijsheden van Sun Tzu over de krijgskunst aanroepen in een verhaal.

Vanzelfsprekend wil de militair de snoodaards bestrijden die het leven van zijn moeder zo onmogelijk maken. En dus slaan zij terug, op een onverwacht moment in het boek.

Crossfire had alles overziend wel wat problemen. Het boek komt traag op gang, anders dan normaal is in een Dick Francis. De dialogen zijn aan de lange en dus trage kant. En de cast aan personages is niet vreselijk groot; wat iets claustrofobisch geeft aan de roman. Ook was weer heel opvallend dat de rijkste personen in het boek niet delegeren kunnen, en alles zelf op willen knappen.

En toch las ik weer eens een boek in éen zitting uit. Dat kleine katertje na die roes zij dan maar zo.

Dick Francis, Crossfire
352 pagina’s
Penguin Books, 2011

Danger ~ Dick Francis

Het gerucht ging ooit dat dit boek de inspiratie was voor de ontvoering van Heineken en zijn chauffeur. Maar dan moeten de misdadigers wel liefhebbers van Francis zijn geweest. Het boek was nog maar net een paar weken uit, in het Engels, toen de ontvoering plaatsvond.

Misschien moet ik Peter de Vries’ boek daarover toch eens lezen.

Deze van Francis las ik voor de derde of misschien wel vierde keer. En elke herlezing weer verbaast het me de eerste bladzijden dat dit een favoriet zou zijn. Het boek begint zo rommelig. Het duurt zo lang voor Francis zijn normale toon hervindt, en de gebeurtenissen onafwendbaar op elkaar volgen.

Goed aan dit boek is dat duidelijk wordt hoe zeer ontvoeringen ingrijpen, emotioneel, bij de familie vooral.

En heel mooi dat de held het meisje krijgt. Geen goed boek kan zonder zulk sentiment.

Maar nog mooier is dat de held zo duidelijk maakt waarom een James Bond zo onwaarschijnlijk is. Deze doet zijn uiterste best niet op te vallen, en hij mag van zijn werk niet eens de actie opzoeken. Dus is het aan het eind wat raar als hij alsnog meehelpt de boef te vangen. Al kan het verhaal dit makkelijk verdragen.

Dick Francis, The Danger
416 pagina’s
Pan Books © 1985, oorspronkelijk 1983

Dead Cert ~ Dick Francis

Het was een andere wereld die Francis beschreef in zijn debuut uit 1962. In die zin is de stelling misschien niet gek dat thrillers of detectiveverhalen hun tijd beter vastleggen dan literatuur kan. Omdat de tijd slechts decor is. Niet iets waar een standpunt wordt over ingenomen; met alle vertekeningen die daar kunnen bijhoren.

En voor een goed geschreven thriller maakt het ook niet uit dat taxi’s met mobilofoons nog een nieuwigheid waren. Sterker nog, juist zo’n detail maakt duidelijk waarom de hoofdpersoon niet meteen zijn GSM pakte toen hij in moeilijkheden raakte. De plots van spannende boeken zijn anders nu, en door de progressie van de technologie misschien wel minder.

Wel valt op hoeveel moeite Francis doet om uit te leggen dat zijn hoofdpersoon geen gewone jockey is; niet iemand die opgroeide tussen de mest in de stal en even slim is als de paarden waarop hij rijden moet. Maar goed, hij heeft er toch al een handje van verschillen in de Britse klassenmaatschappij te accentueren.

Toch las ook dit boek weer heel prettig door.

En ik bewonder Francis dat hij heeft aangedurfd om de misschien wel de grootste angst van steeple-chasejockeys te gebruiken voor een verhaal. Niet de vrees dat hun paard na een hindernis kan vallen, maar het idee dat het beest tijdens een race vaak kwetsbaar genoeg is om door een ander ten val te worden gebracht.

Dick Francis, Dead Cert
364 pagina’s
Pan Books © 1999, oorspronkelijk 1962

Dead Heat ~ Dick Francis

Na de dood van zijn vrouw in 2000 publiceerde Dick Francis [1920 – 2010] jarenlang geen thrillers meer. Terwijl hij sinds het begin van de jaren zestig toch elk jaar zo’n boek geschreven had.

Maar in 2006 verscheen onverwacht ineens Under Orders, waarvoor de jongste zoon Felix de taak als researcher had overgenomen van zijn moeder. Ik vond dat boek wel erg de schema’s volgen die van de auteur gekend waren. En was dus niet erg nieuwsgierig wat Francis verder nog publiceerde, tot diens dood.

Alleen bleven er maar boeken verschijnen elk jaar. Na Under Orders verschenen nog de thriller Dead Heat, Silks, en Even Money. Die overdaad maakte me uiteindelijk toch benieuwd.

Ik weet alleen nog steeds niet goed of Francis nog een wonderbaarlijke werkkracht had voor een ziek iemand van zo’n eind in de tachtig, of dat de zoon meer heeft overgenomen dan alleen de research.

Dead Heat kampte namelijk voor mij helaas met dezelfde bezwaren als Under Orders. Het verhaal was voorspelbaar omdat het sjablonen volgde. Telkens als alles eindelijk goed leek te gaan voor de hoofdpersoon, was duidelijk dat de slechteriken elk moment nog heviger zouden toeslaan.

Op zich heeft Dead Heat wel de aantrekkingskracht van de beste Francis’ thrillers. De lezer leeft meteen met het probleem van de hoofdpersoon mee, en is binnen enkel pagina’s benieuwd hoe het verder gaat.

Ditmaal is de hoofdpersoon een jonge chefkok, die op een avond bij een etentje op locatie bijna alle gasten voedselvergiftiging lijkt te hebben gegeven. Zelf wordt hij trouwens net zo ziek.

De volgende dag moet hij met zijn uitgewrongen lijf een lunch verzorgen. Dan ontploft een bom.

Maar met die bomontploffing had ik al moeite, net als trouwens in Proof; een eerdere thriller van Francis. Voorheen had hij zulke effecten niet nodig om spanning op te roepen. Dan hoefden er niet eerst achttien doden te vallen, om van de zwaargewonden nog maar te zwijgen, om een verhaal te krijgen.

Ook begreep ik in de ontknoping niet waarom de slechteriken persoonlijk met de held kwamen afrekenen. Ja, de schrijver kan zijn intrige zo heel mooi afronden. Maar het is niet naar de maat van het boek, om ze eerst willekeurig veel doden te laten maken met een bom, en ze dan in persoon te laten rondlopen met een pistooltje; terwijl ze toch miljoenen verdienden met hun misdaad, en dat toch ook niet zonder handlangers konden doen.

Dus, hoewel deze thriller zeker kwaliteiten heeft — er zit weer eens een aardige liefdesgeschiedenis in; en ik bleef ook doorlezen — is alles me veel te vet aangezet. Francis was voor zijn 86ste geloofwaardiger.

Dick Francis, Dead Heat
409 pagina’s
Pan Books 2008, oorspronkelijk 2007

Decider ~ Dick Francis

Francis gebruikt me wat te veel personages in dit boek. Niet dat het verhaal daardoor verwarrend wordt, maar een aantal doet er gewoon niet toe. Zo heeft de held alleen al zes zonen, waarvan hij er vijf mee op een werkvakantie neemt. Om die allemaal een eigen persoonlijkheid te geven, moet Francis hun karaktertrekken wel overdrijven. Dat vind ik niet sterk.

Tegelijk is dit boek wel realistisch in hoe die vader over zijn kinderen denkt. Omdat een tamelijk grote onverschilligheid afgewisseld wordt met grote bezorgdheid en liefde. En zo is er wel meer wat afwijkt van een standaardstramien dat dit boek toch memorabel maakt.

Ik mag het misschien raar vinden dat het recept te veel ingrediënten telt, het resultaat smaakt uiteindelijk wel.

Dit boek gaat over architectuur en moraal. Over een erfenis in de vorm van een wat kwakkelende renbaan, en een familie die ruziet wat daar nu mee moet. Maar uiteindelijk is dit een heel ouderwets boek over eer, en hoe veel mensen bereid zijn daarvoor te betalen.

Dick Francis, Decider
278 pagina’s
Pan Books 1994, oorspronkelijk 1993

Doodgeverfd ~ Dick Francis

Dit moet het eerste boek van Dick Francis zijn geweest dat ik ooit gelezen heb. Er zat nog een kassabon in die de aankoop in 1980 dateert. Een jongetje was ik nog.

Dit boek beviel me toen wel. Want, uiteindelijk heb ik alle thrillers van Dick Francis gelezen. Ook al heb ik niets met paarden.

Maar, nu in terugblik, wat is dit een matig boek. Het begint heel sterk, maar verzandt dan de ene onwaarschijnlijkheid na de ander. Wat is het misdaadsyndicaat merkwaardig opgezet. En waarom moet die hoofdpersoon na al naar Australië te zijn gereisd ook nog een keer naar Nieuw-Zeeland? Opdat de auteur zijn eigen reisjes daar naartoe belastingtechnisch kon opvoeren als research?

Ik zie best dat ik onder de indruk was van een hoofdpersoon die tekentalent werd toegedicht. Zo wilde ik natuurlijk ook zijn. Een scherp waarnemer, die als hij eenmaal iemand gezien had daar ook een goed gelijkend portret van tekenen kon.

Ach ja.

Dick Francis, Doodgeverfd
254 pagina’s
Uitgeverij De Arbeidspers, 1979
vertaling C.C.M. Zurel-Holty van Framed

Enquiry ~ Dick Francis

Eind jaren ’60 heeft Dick Francis toch een hele reeks goede thrillers geschreven. Dit is daar éen van, zelfs al heeft deze als bezwaar dat een absolute leek er zich in ontpopt tot professionele speurneus. Heel erg aannemelijk vind ik zulke verhalen zelden. Maar Francis is er desondanks in geslaagd om dit genre-cliché nu wel eens geloofwaardig uit te werken.

Dit komt door het uitgangspunt. Een jockey en de eigenaar van een renstal worden hun licenties ontnomen, wegens wedstrijdvervalsing. Daarmee verliezen ze van het ene moment op het andere hun bron van inkomsten. Maar die aanklacht klopt niet. Alleen lijkt er niemand naar rede te willen luisteren.

In zijn dadendrang om zaken recht te zetten maakt de jockey eerst grote fouten. Dit draagt nogal bij aan dit boek.

En goed, dan is de plot wat eigenaardig. Want, typisch een verhaal dat in een boek te bedacht lijkt, maar in werkelijkheid wel zo had kunnen gebeuren in al zijn krankzinnigheid. Maar dan is het boek ongemerkt al bijna uit.

Dick Francis, Enquiry
206 pagina’s
Pan Books 1971, oorspronkelijk 1969

Even Money ~ Dick Francis

Heel dat wereldje van de paardenrennen rust nogal zwaar op het geld dat besteed wordt aan weddenschappen. Een gokje wagen op de uitkomst maakt een race nogal wat spannender. En als de races niet spannend zouden zijn, kwam er geen publiek op af.

Daarmee is het opvallend dat Dick Francis in al die dozijnen aan thrillers bij mijn weten slechts éen keer eerder een plot had dat rechtstreeks om gokken draaide. Want al die boeken spelen zich af in de wereld van de paardenrennen. Al is het fokken van nieuwe renpaarden vanzelfsprekend ook een soort van loterij.

Even Money heeft een bookmaker als hoofdpersoon. Een kleine zelfstandige, die te kampen heeft met grote en agressief opererende concurrenten.

Toch is het verhaal over zijn zaak slechts een zijlijn in het boek.

Zelfs de handicaps waarmee de schrijver zijn hoofdpersoon heeft opgezadeld, zoals te doen gebruikelijk, spelen geen bepalende rol in het verhaal. Zo zit zijn vrouw zit in een psychiatrische inrichting, om een bipolaire stoornis.

Er was weleens eerder een hoofdpersoon met een zieke vrouw, alleen ging die wel langzaam dood.

Even Money las wat raar, voor een Dick Francis, omdat geen van de schurken ooit echt in het verhaal voorkomt. Natuurlijk, de snoodaards voerden ook ditmaal wel degelijk hun misdaden uit. Een boek als dit blijft een thriller. Alleen komen ze niet in enig andere hoedanigheid voor het in verhaal dan als misdadigers, bezig om een misdaad te plegen. Dat maakt die personages nogal voorspelbaar en daarmee bordkartonnerig.

Sterker nog, het echte vergrijp in het verhaal, waardoor al die onverlaten in actie komen, vindt zelfs helemaal plaats buiten het bestek van het boek. Er vindt weer eens fraude plaats met de identiteit van paarden; alleen is dat allemaal al gebeurd.

Bestaat er alleen iemand die weet had van deze fraude, en de daarbij gebruikte methoden. Iemand die daarmee te veel wist.

De man met deze gevaarlijke kennis duikt op een zomerdag ineens op in het leven van de hoofdpersoon. En hij claimt daarbij diens vader te zijn. Terwijl de hoofdpersoon toch zeker weet dat zijn vader dood is gegaan bij een verkeersongeluk toen hij nog een kleuter was. Tegelijk met zijn moeder.

Maar voor deze twee werkelijk kennis kunnen maken met elkaar, wordt onze bookmaker overvallen. Om zijn dagopbrengst vreest deze. Alleen was het de misdadiger eigenlijk om diens vader te doen. Die wordt neergestoken. En sterft. De hoofdpersoon daarmee met tal van grote vragen opzadelend. Een ongewenste erfenis waar nog een heel boek voor nodig is om die te begrijpen.

Iets te duidelijk was aan Even Money te lezen dat ook dit boek vooral door zoon Felix Francis zal zijn geschreven. De tempi waren vaak net niet goed. Zo had de tekst op tal van punten een stuk strakker gemogen, zeker in de eerste hoofdstukken. Ook gebeurt er soms tijdenlang niets aan verhaal in het boek, terwijl al die dagen wel beschreven worden. De snoodaards wachten dan netjes in anonimiteit af tot de hoofdpersoon net weer iets meer achtergrondkennis heeft opgedaan om te begrijpen wat er kan spelen.

Snap ik bovendien principieel niet waarom een witte-boorden-misdaad als fraude samen zou moeten gaan met moorddadig geweld.

En toch. En toch. Vervelend was ook dit boek zeker niet, ondanks de zichtbare gebreken. Dat de roman een ongebruikelijk lang coda heeft, was zelfs een heel aardig toetje. Het recept dat Dick Francis ooit vond om spannende boeken te schrijven, levert ook in de handen van een mindere chef nog altijd wel iets pruimbaars op.

Dick Francis & Felix Francis, Even Money
448 pagina’s
G.P. Putnam’s Sons, 2010

Field of 13 ~ Dick Francis

Dat op boeklog zo veel thrillers van Dick Francis besproken staan, heeft misschien maar éen reden. Zijn boeken geven al meteen een reden om door te willen lezen. Daarbij valt wel op dat de schrijver meestal de tijd neemt om zijn personages te introduceren en het plot uit te zetten. Vaak ben ik al over de helft van zo’n boek voor de vraag rijst of ik eigenlijk wel tijd heb om het helemaal uit te lezen.

Korte en spannende verhalen hebben zo veel ademruimte niet. Per definitie.

Wat jaren terug was een selectie uit deze bundel cadeau in de maand van het spannende boek, of zoiets. In elk geval had ik enkele verhalen al in het Nederlands gelezen, zonder daar een heel positieve indruk aan over te houden.

Dat is niet helemaal terecht. Van een paar verhalen uit dit boek ben ik blij ze te hebben leren kennen. Opvallend genoeg was daar een bij over een a-typische Francis-held: een man die uiteindelijk niet boven zijn beperkingen uitstijgt.

Wel valt het enorm wisselende niveau op van deze bundel, wat misschien komt doordat de delen verspreid over een langere periode zijn geschreven.

Regelmatig geeft Francis verhalen een bijna vroeg 20-eeuws stijlelement mee, door ze nog even een fijne twist aan het eind mee te geven. Sommige daarvan waren werkelijk verrassend. En dan maakt het niet uit dat zijn verhalen toch minder lucht en ruimte hebben dan zijn romans.

Dick Francis, Field of 13
365 pagina’s
Pan Books 1999, oorspronkelijk 1998

Flying Finish ~ Dick Francis

Vaste lezers van boeklog zal mijn liefde voor de boeken van Dick Francis inmiddels wel zijn opgevallen. Betere ontsnappingslectuur ken ik dan ook nauwelijks. Geef me anderhalf uur met zo’n boekje als dit, en ik ben helderder en opgewekter dan daarvoor. Dat zal geen televisieprogramma ooit lukken.

Flying Finish is er éen uit de beginperiode van Francis. Daarvoor geldt nog dat de standverschillen tussen de personages behoorlijk aangezet worden. De hoofdpersoon in dit boek is zelfs een graaf, maar dan wel weer eentje die daar niets van weten wil.

Prettig aan Francis’ schrijven, is dat hij altijd zijn best doet de lezer meteen het verhaal in te sleuren. Dit boek vormt daar wat een uitzondering op. Het duurt zelfs lang voordat duidelijk wordt wat de misdaad precies is. Maar er verdwijnen wel steeds mensen. Dat gegeven maakt dat de spanning lang onderhuids blijft broeien.

Deze thriller bevat veel reisscène’s in vrachtvliegtuigen — waarbij ik toch erg aan Nevil Shute moest denken — en het ook is al snel duidelijk dat de hoofdpersoon zich met zo’n vliegtuig uit de moeilijkheden moet redden. Maar bovenal telt dat het voelt of dit boek te kort is. Ik wilde weten hoe het verder ging, zelfs al mocht dat dan inmiddels voorspelbaar zijn geworden. Al was het maar om de liefdesromance, die éen van de meest heftige uit al zijn boeken is.

Dick Francis, Flying Finish
223 pagina’s
Pan Books 1968, oorspronkelijk 1966

For Kicks ~ Dick Francis

Over deze thriller van Francis heb ik bij het herlezen even gemengde gevoelens als de eerste kennismaking. Heel goed eraan is het plot, en de manier waarop de intrige zich ontplooit. Daar zit het probleem dus niet. Wel wringt er iets in de tekening van alles.

Tijdens paardenraces komen er deelnemers over de finish die duidelijk buiten zichzelf zijn, met schuim om de bek. Maar dopinggebruik kan niet worden aangetoond. Toch moet er iets spelen.

De clou daarvoor ligt waarschijnlijk ergens in de training. Maar dat is onmogelijk te onderzoeken door de normale autoriteiten. Undercover-agenten zouden te veel opvallen in het milieu, al was het maar omdat die naar school zijn geweest. In tegenstelling tot de normale paardenknechten.

Dus wordt er een jonge paardenfokker ingevlogen uit Australië. Onze held.

Dit is nog een oude Francis uit de jaren zestig, dus zijn de klasseverschillen in Blighty er stevig in aangezet. Maar toch, in dit boek wordt dat pijnlijk, omdat de hoofdpersoon zich de hele tijd dommer moet voordoen dan hij is.

Dat hij moet doen of hij oneerlijk is, vormt onderdeel van zijn werkmethode. Daar valt wel mee te leven, voor mij als lezer.

Dick Francis, For Kicks
236 pagina’s
Pan Books, 1967 oorspronkelijk 1965

Forfeit ~ Dick Francis

Meteen na het lezen van Francis’ nieuwste drong zich de wens op iets van hem te herlezen uit zijn begintijd. Van toen de routine misschien nog ontbrak, wat de ontknoping van het verhaal voor mij hopelijk wat minder voorspelbaar zou maken.

Al was het maar om te kijken of mijn oordeel over dat laatste boek wel klopte.

Want, hoewel sjablones in de vertelling heel aangenaam en ontspannend kunnen zijn, wordt ik liever nog verrast door een boek.

En dan blijkt Forfeit geen verkeerde keuze, al was het maar omdat dit boek van Dick Francis zo afwijkt van andere. Misschien de ‘swinging sixties’ indachtig, heeft dit boek ineens wat sexscene’s. Waarin de hoofdpersoon nog eens vreemd gaat ook. Al komt dit omdat zijn vrouw door polio in een ijzeren long ligt, en niet meer voor nooky beschikbaar is.

Verder weet Francis ook goed de treurigheid van het journalistenvak te treffen. Al heeft de hoofdpersoon dan met zijn artikelen succes, wat een moeite kost het wel niet die te schrijven. En hoe veel treurige gesprekken moeten er niet voor worden gevoerd.

Goed, de slechteriken lijken niet eens al te slecht vergeleken met de moordenaars uit de latere boeken. In zekere zin toont dit boek wel een verdwenen wereld. Maar de intrige is helder, en toch niet vaker zo gedaan, terwijl zelfs de boodschap daarvan in deze tijden nog geldt. Alleen de aanbieders van loterijen en andere gokmogelijkheden winnen altijd, al moeten zij daarbij ook weer niet overdrijven.

Dick Francis, Forfeit
205 pagina’s
Pan Books © 1970, oorspronkelijk 1968

Hot Money ~ Dick Francis

Francis heeft in september inderdaad voor het eerst deze eeuw een nieuwe thriller uitgebracht, maar voorlopig kan ik nog wel even voort met het herlezen van de veertig die er al waren.

Zijn boeken zijn enorm leesbaar. Al was het maar omdat Francis er als geen ander steeds weer in slaagt een intrige te spinnen waarvan de lezer wil ontrafelen hoe die afloopt.

Maar bij een latere thriller als deze, speelt mee dat de schrijver vervreemd lijkt te zijn van waar hij ooit kwam. Francis moet wel erg rijk zijn geworden, dat zo veel van de laatste boeken uiteindelijk vooral over de problemen van miljonairs gaan.

Deze is in feite weinig meer dan een familie-intrige. Al is er nogal wat familie om over te schrijven, want de pater familias trouwde vijf keer. Het hele boek lang probeert éen van zijn vele kinderen hem te vermoorden. Maar welke?

De spanning die deze vraag oplevert, is tijdens het lezen genoeg. Maar na afloop rijst dan toch het gevoel dat dit éen van zijn minder geslaagde boeken was.

Dick Francis, Hot Money
455 pagina’s
Pan Books © oorspronkelijk 1987

Icons of England ~ Bill Bryson (ed.)

E-commerce heeft enorme voordelen. Dankzij internet is het nooit simpeler geweest dan nu om boeken in huis te krijgen. En toch kleeft er éen groot nadeel aan de boekhandel online.

De spam.

Vele boekhandels misbruiken hetzelfde mailadres dat nodig is om een bestelling te bevestigen om allerlei aanbiedingen op te sturen. Ik ben het eens gaan bijhouden, en toen bleek dat gemiddeld van elke tweehonderd ontvangen mails mij er slechts éen ondanks alles intrigeerde.

Zo’n bericht kondigt meestal de verschijning aan van een boek, dat ik voor de verandering dan inderdaad zou willen bezitten.

Icons of England kocht ik online aan, omdat het weinig kostte, en omdat er een heel naar trucje mee is uitgehaald. De uitgever gaf het boek eenzelfde kaft als de boeken die Bill Bryson heeft geschreven. En de boekenwinkel deed net of deze uitgave van Bryson zelf was. Terwijl die alleen het voorwoord schreef.

Ik herinner me indertijd, toen de hardback verscheen, die truc wel te hebben opgemerkt. Ditmaal keek ik minder goed. Mede door de lage prijs. En daarmee heb ik nu iets gesteund dat de Campaign to Protect Rural England (CPRE) heet; want dat initiatief ontvangt alle royalty’s van de uitgave.

In dit boek schrijven ruim negentig bekende Britten over een icoon van het eiland dat niet verdwijnen mag. Dit leverde een verzameling aan persoonlijke anecdotes, beschrijvingen, en overpeinzingen op die me nog niet eens tegenviel. Al is dit typisch een boek dat aanmerkelijk leuker wordt in combinatie met een vakantie ter lande.

Of anders: nog mooier wordt zo’n boek als het over zaken gaat die je wel persoonlijk kent. Omdat Groot-Brittannië niet het enige land is dat relatief viel iconen bezit; er landschappen, plekken, en gewoonten bestaan die zo maar verdwenen kunnen zijn.

Bill Bryson (ed.), Icons of England
368 pagina’s
Black Swan, 2010

Knock Down ~ Dick Francis

Misschien moest een conclusie maar luiden na een kleine vijfhonderd besprekinkjes hier dat ik erg van een boek houd dat me het verhaal in sleurt, en er nauwelijks tegenkom die dat nog lukt.

Deze van Dick Francis was er gelukkig weer eens éen. Waarbij een andere conclusie is dat hij vroeger goed schreef. Het grote geld was er nog niet in zijn leven. En in die vroege thrillers handicapt Francis de held vaak, in dit geval door alcoholische broer bij hem te laten inwonen, en hem een makkelijk ontsporende schouder te geven.

Tegelijkertijd zijn de misdaden realistisch, en niet zo voorspelbaar als in de meeste andere thrillers altijd. In dit boek gaat het onder meer om prijsafspraken in de paardenhandel, en andere onfrisse praktijken van de handelaren. En de hoofdpersoon wil daar natuurlijk niet aan mee doen.

Alleen dit gegeven al maakt duidelijk dat er een goede thriller zit in de prijsafspraken in de Nederlandse bouw. Francis niet lezen omdat hij altijd wel ergens paarden het verhaal in smokkelt, is rijkelijk onnozel.

Dit boek is erg goed, het geweld realistisch, en de misdaden zelfs intellectueel verrijkend, omdat die iets fundamenteels blootleggen over de mentaliteit van handelaren.

Zelfs de liefdesgeschiedenis boeide.

Dick Francis, Knock down
274 pagina’s
Pan Books © oorspronkelijk 1974

Longshot ~ Dick Francis

Yes, I reread another one of Dick Francis’s thrillers again. Just to relax, nothing more. As his books always have a main character my age, as wooden as I am. It is easy to identify with them. Apart from that, those wooden men often find their true love is the stories, while overcoming many terrible difficulties. Francis’s thrillers are not much more than fairy tales for grownups, but at least they are cleverly made fairy tales.

Meanwhile, it is a bit strange that I need to read about crimes and other misdemeanours to relax. Even if everything is thought up by Francis, it’s still suffering I take enjoyment in.

But, as Kingsley Amis and Philip Larkin have expressed — in the letters they exchanged — in the end there is not much else left to read than Francis. More literary prose often disappoints; and I reckon it does so even more for professional writers. Therefore, it is a blessing there are good written thrillers available, just to be able to do some reading.

Oh, this one is about a survival specialist. Who nearly dies in the course of the story, of course.

Dick Francis, Longshot
304 pages
Pan Books 1991, 1990 originally

Proof ~ Dick Francis

Het is dat ik er vanuit mag gaan dat deze thriller uit Francis’ fantasie is ontsproten. Maar dan nog vind ik er wel erg veel doden vallen in de eerste pagina’s. Ook al omdat het enige doel van al die doden lijkt te zijn de hoofdpersoon met iemand anders in contact te brengen.

En ach, 1984 was een onschuldiger tijd in sommige opzichten. Tegenwoordig zou een boek hetzelfde begin kunnen hebben, en dan een roman over moslimterrorisme zijn. In deze thriller draait het nog om gestolen tankwagens met drank.

Francis gebruikt deze thriller weer eens om grote hoeveelheden research te spuien, in dit geval over de handel in slijterswaren.

Aardigst aan dit boek is nog de katharsis die de hoofdpersoon doormaakt, van twijfelaar tot held. En toch ook dat ik weer even vermaakt werd.

Dick Francis, Proof
269 pagina’s
Pan Books, 1985 oorspronkelijk 1984

Reflex ~ Dick Francis

Dit had ik onthouden als een goeie. Maar herinneringen kunnen bedriegen. Al lukt het me wel te begrijpen waarom ik ooit onder de indruk was van het verhaal in deze thriller.

Ze krijgen elkaar aan het eind. En daarover mag ik nog altijd graag lezen, zonder nu een liefhebber te zijn van het genre boeken waarin die vraag het enige onderwerp is.

En, de hoofdpersoon moet enkele technisch ingewikkelde puzzels oplossen, om te ontdekken wat de stouterikken toch zo kwaad maakt steeds. Terloops doet Francis de lezer aardig wat kennis over de fotografie aan de hand, en dat moet me indertijd ook hebben aangesproken.

Maar nee, het is merkwaardig een thriller te lezen waar er verschillende plots door elkaar lopen, en geeneen stevig genoeg is om het hele boek te dragen.

Zoals altijd heb ik me absoluut vermaakt met deze Francis; dat is ook de enige reden om boekjes als deze te herlezen. Alleen zijn er titels van hem die absoluut meer bieden.

Dick Francis, Reflex
252 pagina’s
Pan Books 1982, oorspronkelijk © 1980

Reflex | 2 ~ Dick Francis

Ergens zag ik een recensent de thrillers van Dick Francis beschrijven als sprookjes voor volwassenen. Als vertellingen over tegenslag waarin de held, tegen alle weerstand in, toch de eigen beperkingen overwint, allereerst, en daarmee uiteindelijk ook de grote moeilijkheden weet op te lossen die zich hebben aangediend. Boeken kortom die de lezer de hoop bieden dat ook zij nog eens zo standvastig kunnen zijn, als het er werkelijk op zou aankomen.

En die omschrijving klopt wel, en ergens ook niet. Want, zo veel thrillers tonen een vergelijkbare ontwikkeling. En al de boeken zijn betrekkelijk veilig ook, omdat het kwaad er uiteindelijk in overwonnen wordt. Ze leefden nog lang en gelukkig. Alleen verklaart dit voor mij dan niet waarom ik wel Dick Francis kan lezen, en herlezen, en de meeste van zijn collega’s me zo gauw vervelen.

Ik pakte Reflex er nog eens bij, voor de vierde keer van mijn leven waarschijnlijk al sinds mijn tienerjaren. Omdat het boeklogje over de vorige leesbeurt in 2007 nogal kort en zuinig uitviel. Terwijl ik deze roman toch had geclassificeerd ooit als éen van de beste van allemaal.

Was daar recent op boeklog bovendien Crossfire, dat weliswaar is uitgegeven met de naam van Dick Francis groot op het omslag, wat geschreven werd door diens zoon Felix. Die de succesformule gewoon kon voortzetten, omdat er al zo veel aan patronen vastligt bij deze boeken.

Crossfire verhield zich tot de goede romans van Dick Francis als een karikatuur tot een levensecht portret. Dat is Felix Francis waarschijnlijk niet eens kwalijk te nemen. Alleen hebben karikaturen ook weleens de eigenschap om de blik te scherpen waarmee het origineel bekeken kan worden.

Zo klaagde ik over de beperkte hoeveelheid personages in Crossfire, terwijl dat probleem waarschijnlijk opgaat voor al de boeken van Dick Francis; want Reflex leidt aan hetzelfde euvel. Is de snoodaard bovendien in vrijwel alle boeken een nogal dominant aanwezige nouveau riche; wat het niet moeilijk maakt om in een volgende Francis al meteen te spotten wie de vijand vermoedelijk zal wezen.

Maar, Reflex is inderdaad éen van de betere boeken van Dick Francis. Wat misschien alleen al komt doordat de schrijver er een autobiografisch element in verwerkt heeft. Francis was ooit zelf een een succesvol jockey op de steeplechase, die pas na deze carrière ging schrijven. Want, zoals voor alle sportmensen geldt, op een gegeven moment worden die te oud voor hun vak omdat het lichaam zo veel minder aan kan. Steeplechase-jockeys vallen ook nogal eens ongelukkig bovendien; en herstellen daar steeds slechter van.

En dat dilemma over hoe het nu verder moet, heeft de schrijver ook meegegeven aan de hoofdpersoon van dit boek, Philip Nore. Weliswaar fotografeert deze jockey op leeftijd, alleen lijkt het hem onmogelijk daar voldoende geld mee te verdienen. Hij ziet zichzelf nog niet leuren met zijn werk.

Duikt bovendien zijn grootmoeder ineens op zijn leven, met wie hij niets te maken wil hebben, omdat zij haar dochter, zijn moeder, verstootte toen ze zeventien was en zwanger met hem. Grootmoeder zal spoedig sterven, en zij eist dat Philip op zoek gaat naar zijn halfzus, om de erfenis, want zijn inmiddels overleden moeder heeft nog een ander kind gebaard, van een andere vader.

Krijgt Philip Nore bovendien werk van een overleden fotograaf in handen, die dit gebruikte om anderen mee te chanteren. En om uit te zoeken wat er precies speelde, wordt Philip zelf tot chanteur; wat hem vanzelfsprekend kwade vijanden oplevert.

Het beste aan Reflex is evenwel dat het verhaal onvoorspelbaar verloopt. De schrijver bracht telkens sneller weer een nieuwe wending in dan ik als lezer verwachtte.

En goed, ja, Crossfire had me recent iets te duidelijk gewezen op de sjablonen in boeken als deze. Tegelijk maakte zelfs dat bij het lezen niet eens uit.

Dick Francis, Reflex
252 pagina’s
Pan Books 1982, oorspronkelijk 1980

Risk ~ Dick Francis

Interessant aan de thrillers van Francis is hoe die een enorme variaties tonen binnen een toch altijd bekend thema. De lezer weet van tevoren dat paarden en paardenraces een rol gaan spelen. Maar meestal zijn die ook niet meer dan achtergrond voor het eigenlijke verhaal.

Dit boek heet een accountant als hoofdpersoon. En waar Monty Pythons’ indertijd nog legendarische sketches schreef over de onvoorstelbare saaiheid van accountants, laat deze zien dat dit een vooroordeel is. Sterker nog, door Risk ben ik mijzelf dezelfde vraag gaan stellen als al speelde bij die boeken over het strafrecht in Nederland.

Waarom toch altijd en eeuwig die aandacht alleen voor moord en andere eenduidige misdaden? Gebeurt er niets interessanters verkeerds op een grotere schaal?

Terloops wordt in Risk verteld hoe deze accountant ooit onthuld heeft dat een stel projectontwikkelaars een gemeente hele straten met huizen in rekening bracht, die helemaal nooit gebouwd werden.

Omdat elke lezer in zichzelf nog wel een moordenaar vermoedt, maar niet een oplichter op zo groot een schaal?

Meeslepender boek dan dit heeft Francis zelden geschreven. Al krijgt de plot misschien wel iets nogal gezochts achteraf. Maar goed, dan is het boek allang uit na even heel tevreden lezen.

Dick Francis, Risk
314 pagina’s
Pan Books © oorspronkelijk 1977

Shattered ~ Dick Francis

Dit was het voorlopig laatste boek van deze schrijver. Maar het gerucht ging dat Francis deze maand voor het eerst in lang weer eens een nieuwe thriller zou uitbrengen. In 2000 stierf zijn vrouw, die de research voor zijn boeken deed. Sindsdien zweeg hij.

Kwade tongen beweren dan ook dat mevrouw Francis de eigenlijke schrijver was.

Heel interessant is dat allemaal niet. Maar de theorie zou wel verklaren waarom enkele van de latere boeken een hoofdpersoon hebben met een beroep dat het ekstergedrag in vrouwen aanwakkert. Deze in dit boek is glasblazer, die ook van die prulletjes voor in huis verkoopt.

Francis zelf dan weer staat erom bekend zo goed te kunnen beschrijven hoe het is om gewond te zijn. Komt nog uit zijn tijd als jockey, toen ook hij wel eens hard op de grond kwam.

Alsof hij die reputatie bevestigen wil, is de hoofdpersoon van dit boek al drie keer in elkaar gemept voor het verhaal echt begint.

Het plot draait uiteindelijk dan over geheimen, op een verdwenen videoband. En goed beschouwd rammelt het verhaal daardoor nogal, want waren die geheimen werkelijk helemaal te reduceren tot die ene videocassette? Had echt elkeen verder helemaal niets onthouden?

Maar goed, dat zijn vragen die zich pas achteraf opdringen. Want zelfs een mindere Francis leest nog altijd te prettig door, om niet ook onwaarschijnlijkheden te verdragen.

Dick Francis, Shattered
295 pagina’s
Pan Books © 2001, oorspronkelijk 2000

Silks ~ Dick Francis

Door wat speuren tussendoor is me duidelijk geworden dat zoon Felix Francis inderdaad het meeste schrijfwerk deed voor die latere thrillers. Vader Dick Francis las de eerste versies, en gaf daar dan commentaar op. En zo bleef het circus bezig.

Duidelijk is ook dat die vier laatste boeken, de stiefkinderen in het oeuvre, vooral een commercieel doel hadden. De uitgevers hadden al 75 miljoen van Francis’ boeken kunnen afzetten, maar de loop was behoorlijk uit de verkoop geraakt, omdat er geen nieuwe titels verschenen.

Schrijvers worden doorgaans snel vergeten, door het kopende publiek. Slechts met nieuwe titels is de belangstelling voor hun totale werk nog weer eens op te rakelen.

En zo bezien mag het niet eens vreemd heten dat Silks las als een karikatuur van de vroegere Dick Francis. De held was weer eens dezelfde man als altijd; al oefende hij ditmaal het beroep uit van strafadvocaat. Een directe link met de paardensport was er ook; de man reed hindernisraces als amateurjockey, op zijn eigen paard.

Zelfs éen van de snoodaards in dit boek werkte in de paardenwereld.

Ik moet wel toegeven dat de misdaad waar dit boek om draaide pas in de laatste pagina’s duidelijk werd; en de intrige dus absoluut knap in elkaar zat.

Waar ik alleen wel vreselijk veel moeite mee had, was het glaciale tempo van dit boek. Dit zal bijvoorbeeld vooral geschreven zijn voor de zo omvangrijke Amerikaanse markt, en heeft dan als nadeel dat het in Engeland speelt, en scènes in een rechtbank heeft, waardoor er telkens tot vervelens toe details over het Britse rechtssysteem moesten worden uitgelegd.

Dat houdt nogal op. En verder telt het boek pagina’s met overbodige dialogen — waar Francis die vroeger nu juist wel heel economisch inzette.

Het is raar om een thriller te lezen, en te denken, ware Dick Franis zelve een jaar of dertig jonger geweest, in het volle bezit van zijn mogelijkheden, dan had dit éen van de beste boeken uit diens oeuvre kunnen zijn geweest.

Nu ging het in dit boek op te veel plaatsen mis in de dosering. De nieuwe kok gebruikte te veel zout, en te veel smakeloze vulling.

Dick Francis, Silks
424 pagina’s
Pan books 2009, oorspronkelijk 2008

To the Hilt ~ Dick Francis

Dick Francis heeft iets van veertig thrillers geschreven. En wie die allemaal gelezen heeft, zoals ik, kent dan de denkwereld van de schrijver wel. En zijn trucjes ook.

Francis reed ooit als jockey de paarden van de Queen-mother in races, en iets van een obsessie voor de hogere kringen keert regelmatig in zijn boeken terug. In deze zeker. Waar een man dood gaat omdat zijn eer is aangetast, terwijl hij niet eens zelf verkeerd deed, maar een ondergeschikte die hij vertrouwde.

Bovendien is de hoofdpersoon ook al van oude adel, al doet hij er dan niets aan. Hij is het zwarte schaap van de familie, natuurlijk. Die liever in een hutje op de heide schildert dan echt iets nuttigs met zijn leven te doen. Zoals een bedrijf leiden.

Nu gaat hij dat bedrijf wel leiden, vanwege de eer van die stervende man. En alleen dit al maakt dat delen van het plot bijna identiek zijn aan Francis’ boek Straight, van een paar jaar daarvoor. Maar toevallig was dat een heel goede thriller, en misschien is wel om die reden voor een deel gerecycled hier.

Ik klaag niet. Het is meer dat ik met enige verbazing opsom wat me tijdens het lezen helemaal niet opvalt.

Dick Francis, To the Hilt
393 pagina’s
Pan Books © 1997, oorspronkelijk 1996

Twice Shy ~ Dick Francis

Deze thriller heb ik eerder nooit willen herlezen, omdat het boek een merkwaardig plotgat heeft. Francis toont er trots zijn kennis in over computertechnologie, en geeft in de tekst zelfs regels Basic-code weer. Dat zal in 1982 vast indruk hebben gemaakt, maar die rijkheid aan technische details keert zich op dit moment juist tegen hem. Een enorm probleem is namelijk dat dit boek twee keer vrijwel hetzelfde verhaal vertelt, met vijftien jaar tussenpauze. En in vijftien jaar tijd verandert de computertechnologie, maar daar is in dit boek dus niets van te merken.

Afgezien daarvan kent Twice Shy een onbevredigend einde, door iets dat zich geheel buiten het verhaal afspeelt.

En toch heeft dit boek iets. Misschien omdat het speelt met een gegeven dat in zo veel andere boeken behandeld wordt. Stel dat er toch een onfeilbaar systeem bestaat om geld te winnen met gokken.

In dit boek bestaat er zo’n systeem, en omdat het een Francis is gaat het daarbij natuurlijk om het gokken op paarden. Alleen heeft het goksysteem een aantal stevige gebruiksaanwijzingen. Zo vraagt het om kalme berekendheid. Daarmee wordt het gebruik haast echt werk.

Maar wat gebeurt er dan als iemand winst wil forceren? Stoeien met zo’n bijna geloofwaardig maar toch sprookjesachtig gegeven is leuk.

Dick Francis, Twice Shy
311 pagina’s
Fawcett Crest Book 1983, oorspronkelijk 1982

Under Orders ~ Dick Francis

Zoals hier eerder gememoreerd, Dick Francis schreef niets meer sinds zijn vrouw stierf. Tot dit boek verscheen na zes jaar stilte. Zoals gebruikelijk kwam het in september uit, om als kerstcadeau te kunnen dienen.

Mij interesseerde eigenlijk maar éen ding aan dit boek. Dat was de simpele vraag: kan hij het nog? Francis is 86 nu. En zijn laatste thrillers waren al niet de allerboeiendste van de meer dan veertig die er verschenen zijn.

Toch stoorde mij aan Under Orders het meest dat het op plaatsen nog zo onafgewerkt leek. De stukken tekst stonden er dan wel, maar vloeiden niet vanzelfsprekend in elkaar over. En Francis, die normaal toch heel strak schreef, heeft in dit boek ineens allerlei kleine overbodigheden in zijn tekst staan.

Daar komt bij dat het boek een schijnbaar vertrouwde cast aan personages heeft. Hoofdpersoon is weer eens de ex-jockey Halley. Dat maakt dit het vierde boek met hem als belangrijkste personage, terwijl Francis zoiets normaal nooit doet.

Het moet hem bij het schrijven geholpen hebben de karakters van zo veel belangrijke pionnen al te kennen. Alleen sluit dit deel vreemd genoeg niet aan op het derde deel met Halley als hoofdpersoon, waar ik eerder hier iets over schreef.

Nu heeft hij ineens een meisje Van der Meer als vriendin, dat heeft schoolgegaan in Harlingen.

En toch zij al dat Francis vergeven. Ondanks dat ik die onvolkomenheden opmerkte, en dat het verhaal zo veel elementen bevatte uit eerdere boeken. Driehondervijftig pagina’s ontspanning vergoedt veel.

Dick Francis, Under Orders
348 pagina’s
The Penguin Group © 2006

Wild Horses ~ Dick Francis

Dick Francis brengt tegenwoordig, met hulp van zijn zoon, weer elk jaar een thriller uit. Ik lig er zelfs al twee achter. Maar, gezien de kwaliteit van de meest recente die ik wel las, kunnen die nieuwe nog wel even wachten. Er zijn ook genoeg oude te herlezen.

Want, dat is het merkwaardige met deze boeken, ik onthoud het plot er niet van. Zet ze een paar jaar weg op de plank, en ze zijn weer als nieuw. Behalve dan dat ik niet vergeten ben of zo’n boek me plezier bracht of niet.

Deze had ik onthouden als langdradig, en redelijk ongeloofwaardig.

Dat bleek zo te zijn, om de weinig waarschijnlijke verwikkelingen. Het is éen ding om een verhaal te vertellen over een jonge regisseur, en de moeilijkheden die hij ondervindt bij het maken van een nieuwe speelfilm. Het wordt al iets heel anders als het verhaal van die speelfilm wortels heeft in het verleden, iedereen er al bijna alles over vergeten is, maar enkele betrokkenen van toen er desondanks veel aan gelegen is om het filmen te saboteren.

Latere boeken van Francis hebben tegelijk ook altijd iets aardigs, aan research. Deze is vrij geloofwaardig in de beschrijving van het filmproces; afgezien van de hinderlijke aanwezigheid van de beroemde scenarist. En dan gaat het verder nog over grote messen ook — als verzamelobject — zoals de cover verraadt.

Maar enfin, eenmaal het boek ingezogen, wil ik toch weten hoe het afloopt. En veel titels van anderen maken dat al niet eens in me los.

Dick Francis, Wild Horses
377 pagina’s
Pan Books 1995, oorspronkelijk 1994