Zie ook onder Mozes ~ Karel van het Reve

► door: A.IJ. van den Berg

Niet altijd hebben boekenlijstjes nut. Zo heeft de titel Zie ook onder Mozes van Karel van het Reve jarenlang op zo’n lijstje gestaan van boeken die ik onverwijld aan moest schaffen, als ik ze zag. Enkel omdat me het bestaan bekend was.

Ooit was het nog een gewoonte om vreemde boekhandels te betreden met zulke verlanglijstjes. De handel via internet heeft daar een einde aan gemaakt.

Maar Karel van het Reve staat vrijwel nooit bij de tweedehands titels. Of hoogstens met die twee romans van hem, die me niet zo interesseren.

Ik meende verder dat ik Zie ook onder Mozes nooit gelezen had. Alleen was dat niet het geval. Waar ik dacht met een boek te maken te hebben, is deze titel niet meer dan een gedrukte lezing. Een voordracht over wat cultureel analfabetisme is of niet. Die tekst had ik allang eens uit de bieb geleend, al was me daar niets van bijgebleven.

Dit komt ook omdat de uitgave vele gedachten bevat van Van het Reve die hij met regelmaat elders herhaalde. Eén van die ideeën is dat boekenlijstjes niet altijd nut hebben. Wie canons opstelt, heeft daarmee het waanidee een compleet overzicht te hebben van de eigen cultuur, en wat daarin waardevol is. Dit dan dogmatisch vastleggen, knelt vervolgens alles af.

Je moet bovendien wel heel erg overtuigd zijn van de unieke waarde van de eigen cultuur om die eigen cultuur zo heilig te verklaren. Een onbevangen blik over de grens leert waarschijnlijk al snel beter.

Van het Reve benadrukt daarom dat een net van goede lagere en middelbare scholen, met kleine klassen, en les in basale vaardigheden, meer nut heeft om de ondergang van de beschaving uit te stellen, dan lijstjes op te stellen met wat iedereen hoort te weten.

Karel van het Reve, Zie ook onder Mozes
Geschreven in opdracht van de Afd. Letterkunde van de Nederlandse Akademie van Wetenschappen t.g.v. het op 18 november 1988 gehouden symposium ‘Cultureel alfabêtisme’
blz 175 – 196
in: Karel van het Reve, Verzameld werk 6
880 pagina’s
Uitgeverij G.A. van Oorschot, 2010

[x]

nauw gerelateerd op boeklog:


© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden