Snobbery ~ Joseph Epstein

► door: A.IJ. van den Berg

Eén van de merkwaardigste verwijten die ik over boeklog gekregen heb, luidt dat het snobisme hier stuitend is. Tja. Dat ik laat zien weleens een boek te lezen, is blijkbaar al verdacht. En dat ik ook nog eens persoonlijk reageer op het gelezene, en daarbij lang niet alles prijs, mag dus al helemaal niet.

En misschien hebben deze kritikasters ergens nog wel gelijk. Mensen die nooit iets lezen, die een boek allereerst als inspanning zien, zijn in mijn ogen cultuurbarbaren. Alleen al omdat ik zo veel boeken nodig heb om iets te begrijpen van de wereld waarin ik leef, en niet geloof dat anderen dit zonder wel zouden kunnen.

Het is geen schande om dom te zijn; behalve als er geen moeite wordt gedaan om niet langer dom te blijven. In die opvatting ben ik zeker een snob. Maar als ik werkelijk imponeren wilde, had ik hier heel andere boeken besproken. Dan ook had ik het kabaal elders wel telkens opgezocht, en me als opinieleider gepositioneerd.

Buiten dit platform val ik er niemand mee lastig weleens iets te lezen. Ik luister vooral. En in gezelschap is voor een heer elk verhaal een nieuw verhaal.

Joseph Epstein onderzocht in Snobbery diverse aspecten van snobisme in de VS. Daarbij telkens ook rakend aan zaken als identiteit, en daarmee afkomst.

Voor een groot deel zijn de gesignaleerde snobismen niet typisch Amerikaans. Iedereen heeft weleens een zogenaamde wijnkenner ontmoet, met diens gekleurde taalgebruik — terwijl uit blindproeverijen bekend is dat kenners wit nog niet eens van rood kunnen onderscheiden, als ze uit een blauw glas moeten drinken. Hoogstens zullen er in de VS meer mensen zijn die wijn enkel kopen als beleggingsobject; om zo te laten zien dat zij de onmogelijke prijzen kunnen betalen.

Grappig is dan weer wel in de VS dat een Europese afkomst er onbehoorlijk veel indruk kan maken. Engels praten met een Brits accent is al interessant. Epstein verwijst ook naar een filosoof die Hannah Arendt toch niet bijzonder intelligent vond; en veel van haar prestige verklaarde uit haar Duitse afkomst.

Vervolgens wordt in éen moeite door Susan Sontag zorgvuldig van al haar pretenties ontdaan, tot er wel heel weinig overblijft. En op die manier is Snobbery telkens prettig beeldenstormend. Zo meldt Epstein over de Ivy league-universiteiten dat hun voornaamste kwaliteit is dat ze ooit kwaliteit hebben gehad. En dat daarin nog altijd geloofd wordt.

Joseph Epstein schreef dit boek op eenzelfde wat tastende manier als zijn persoonlijke essays. Hij benaderde het onderwerp snobisme door zich allereerst af te vragen waarin hij een snob is. En dacht van daaruit verder.

Daarmee bracht dit boek dus vooral beschaafd vermaak. En al klinkt dat misschien snobistisch, er gaat mij weinig boven zulk amusement.

Joseph Epstein, Snobbery
The American Version

274 pagina’s
Houghton Mifflin Company, 2002

[x]