Narcissus Leaves the Pool ~ Joseph Epstein

► door: A.IJ. van den Berg

Epstein had deze verzameling ook Narcissus at the Pool kunnen noemen, wat mij betreft. De titel zal wel een verontschuldiging inhouden — deze stukken lagen er nu eenmaal, die moesten ook maar eens verzameld worden. Dan zou het over zijn. Elk opgenomen essay gaat namelijk over de schrijver; opvallend meer nog dan anders. En op zich zijn die studies amusant genoeg. Alleen leverde deze focus typisch zo’n boek op dat in bescheiden gedeelten heel prettig te consumeren is, terwijl stevig doorlezen niet kan.

Niet dat ik daar iets op tegen heb. Het vergroot alleen het probleem — dat aan elke bundel kleeft — om hier vlot samengebald iets nuttigs over dit boek te schrijven. Was het niet nog winter toen ik het eerste essay las?

Joseph Epstein is in dit boek het boeiendst als hij reageert op het hier en nu, uitzonderlijk genoeg. Want blijkbaar heb ik als beeld van hem dat hij vooral over dode schrijvers schrijft.

Goed is dit boek helemaal als hij iets als eerste, of als enige opmerkt. Er staat bijvoorbeeld ook een essay in deze bundel over de infantilisering van de Amerikaanse cultuur, die zo opvallend aanwezig is sinds J.F. Kennedy de eerste president werd die nooit meer een hoed droeg. Niet dat Epstein’s tekst hierover niet zou deugen, maar dit is nu typisch een onderwerp waarover al zo velen iets zeiden; en hij weinig eigens aan weet toe te voegen.

Drie essays maken helemaal dat deze bundel een blijvende waarde houdt. De eerste heet “An Extremely Well Informed SOB”. En Epstein behandelde daarin — ruim voordat informatie via de tap thuis beschikbaar kwam door internet — dat het misschien beter was om minder te weten dan meer.

The cultivated not only know a great deal but, more important, they know what is significant-they know, not to put too fine a point on it, what is really worth knowing.

Part of being a cultivated person is knowing what to forget.

In het tweede, ‘A Real Page-Turner’, gaat Joseph Epstein eigenlijk op een vergelijkbaar thema in. Al heeft dit er dan op betrekking dat het dikke boek niet noodzakelijk beter is, of meer inzichtelijk, dan een dun boek; of zelfs een essay.

Integendeel zelfs.

Nu is Epstein voornamelijk een essayist, en dus bestaan vrijwel al zijn boeken uit verzamelingen van los geschreven werk. Zelfs aan zijn monografieën, die wel geheel over éen onderwerp gaan — als vriendschap, of snobisme, bijvoorbeeld — valt het fragmentarische karakter op. De afkeer van boeken die maar doorgaan en doorgaan, toont hij bij uitstek in zijn eigen werk. Terwijl het merkwaardige tegelijk is dat er ook altijd schrijvers zijn van wie de boeken niet lang genoeg kunnen duren, zoals Epstein terecht opmerkt.

Het derde essay om te bewaren heet ‘The Pleasures of Reading’, en dat behandelt de onmogelijke vraag waarom iemand lezen blijft, en wat dit dan brengt.

Dat nu is een vraag die ik mijzelf nooit stel, en waar ik dus ook minder duidelijk omlijnde ideeën over had dan Epstein. Dus dacht ik er nu eindelijk eens over na, waarom ik optimistisch genoeg blijf om toch ook dat volgende boek weer te proberen.

[…] there is something deeply apolitical — something above politics — in literature, despite what feminist, Marxist, and other politicized literary critics may think. If at the end of a long life of reading the chief message you bring away is that women have had it lousy, or that capitalism stinks, or that attention must above all be paid to victims, then I’d say you just might have missed something crucial. [214]

Joseph Epstein, Narcissus Leaves the Pool
Essays

321 pagina’s
Mariner Books 2007, oorspronkelijk 1999

[x]