Vagamundo ~ Eduardo Galeano
Van alle Galeano’s ligt Vagamundo me waarschijnlijk het minst. Het boek wijkt dan ook iets af van de rest. Weliswaar biedt het verhalen, zoals alle andere uitgaven ook. In dit boek zijn deze verhalen alleen langer dan een halve pagina. Soms tellen ze meer dan tien bladzijden.
Ondertussen zijn ze wel net zo beknopt geschreven als de miniaturen in de meesterwerken van Eduardo Galeano.
Toch is more less.
Want het is niet eens per se die lengte. Of dat Vagamundo me dus tot een tergend langzaam leestempo dwong. Want las ik iets te snel dan ontging me het meeste. Galeano zocht het in sfeer in dit boek. En sfeer is al gauw vluchtig; als die niet rechtstreeks wordt beschreven.
Het boek ontbeert voor mij uiteindelijk lichtheid. Ruimte om even weer adem te halen. Of desnoods humor om niet te hoeven huilen. Wat de schrijver aan opluchting brengt, is te gering in verhouding tot de rest van zo’n verhaal.
In deze bundel wordt in telkens strijd gevoerd — alleen blijft telkens wel buiten de vertelling tegen wie deze strijd dan is; en zelfs in welk land alles zich afspeelt.
Enkel het slotverhaal onttrekt zich aan deze regel; dat lijkt me een autobiografisch stuk, over hoe Eduardo Galeano uiteindelijk het hele continent moest ontvluchten door naar Barcelona te gaan.
Dus hebben de verhalen in elk geval als gemeenschappelijk kenmerk dat de personages tegen de armoede of achterstelling vechten; terwijl er nog meer lijkt te spelen.
Knap van veel van Galeano’s andere werk was nu net dat de teksten én informeerden, én overbrachten hoe ellendig het leven kon zijn in Zuid-Amerika, én daarbij dan toch niet onleesbaar werden. Omdat de auteur dan ook lucht inbracht.
Het generieke van de verhalen in Vagamundo werkt dus tegen ze, na de eerste kennismaking; als de toon van de bundel bekend is. Vooral omdat zich daardoor telkens de vraag opdringt: als het zo slecht gaat met iedereen, hoe komt dat dan?
En dan begrijp ik best dat nogal wat schrijvers informatie weglaten, opdat de lezer die vanuit zijn empathie gaat invullen. Alleen werkte deze truc ditmaal dus niet. Ook al omdat de meeste Zuid-Amerikaanse landen tegenwoordig aanzienlijk minder dictatoriaal geregeerd worden dan toen.
De toestand die als eeuwig ellendig geschetst wordt in het boek, is dat niet gebleven.
Van onder meer Noam Chomsky heb ik in elk geval begrepen dat het in de meeste Zuid-Amerikaanse landen nu aanzienlijk beter gaat dan in de jaren tachtig, omdat de VS zich tegenwoordig veel minder dan voorheen bemoeit met het continent. Dus maakt de CIA er ook geen verkeerde keuzen meer.
De Amerikanen bemoeien zich daarentegen meer dan ooit met het Midden-Oosten. Alleen werd daar altijd al gevochten. Dus valt het niet zo op als er extra wapens bijkomen, om net weer de verkeerde partij te steunen.
RSS feeds