Kroniek van het vuur 3 | De eeuw van de wind ~ Eduardo Galeano
De twintigste eeuw is op allerlei manieren samen te vatten, alleen wordt er doorgaans voor gekozen te benadrukken hoeveel doden er vielen, door menselijk handelen. Dat kan. Daar valt iets voor te zeggen. Maar tegelijkertijd is de wereldbevolking nooit sneller toegenomen dan in de twintigste eeuw. En ook dat komt ergens door.
Galeano koos er in het derde deel van zijn Kroniek van het vuur nog steeds voor de ellende te benadrukken in de periode die hij beschrijft.
Nu schreef hij vooral over de ontwikkelingen in Zuid- en Midden-Amerika, van 1900 tot en met 1984; dus enig recht van spreken had hij daarbij wel.
De vijanden in dit boek zijn: de Verenigde Staten, de discriminatie van alle niet-blanken, en dictatuur, waar dan ook.
Tussendoor bood Galeano slechts zo af en toe lucht. Hij beschreef enkele filmkoninginnen. En hij benoemde de dag dat Charlie Chaplin zijn typetje bedacht. Maar misschien was dat wel alleen om later te kunnen benadrukken dat Chaplin in de jaren vijftig niet meer naar de VS mocht terugkeren; omdat de heksenjacht tegen alle rooien onder McCarthy zich toen ook tegen hem had gekeerd.
Tegelijk is de vorm die Galeano gevonden heeft om zijn ideeën over de geschiedenis vorm te geven meesterlijk. Achter al die honderden schijnbaar op zichzelf staande verhaaltjes zit wel degelijk een patroon. Alleen is de auteur zo slim geweest om de lezer zelf dat patroon te laten ontdekken.
Toegegeven, mijn ideeën over de twintigste eeuw zijn anders dan die van Galeano, zonder dat ik de zijne hiermee wens te bagatelliseren. Zoals eerder beschreven op boeklog: in de vorige eeuw stierven 300 miljoen mensen aan de pokken, terwijl deze virusziekte nu praktisch uitgestorven is. Dit gegeven levert weliswaar geen spannend verhaal op, noch iets pakkends dat tot doorlezen aanzet. Maar zulke ontwikkelingen helemaal negeren, is ook weer zo wat.
Optimisme blijft een intellectuele plicht.
RSS feeds