Gegeven moment ~ Koos van Zomeren
Studs Terkel gaf in 1995 een boek uit waarin over twintigste eeuw naverteld werd door mensen die er een groot deel van hadden meegemaakt. En een beter overzicht is er nauwelijks te vinden. Niet alleen de Amerikaanse geschiedenis kwam langs, maar ook de beleving van de geschiedenis, door zij die er bij waren geweest.
Koos van Zomeren tekende in 1983 en -84 al een terugblik op een twintigste eeuw op, door twaalf mensen te interviewen die in 1900 geboren waren. Ook die bundeling kan heel goed dienen als eeuwoverzicht. Zo veel van naam gebeurde er daarna niet meer hier. Van Zomeren besteedde geen enkele aandacht aan de Koude Oorlog, dus is de ineenstorting van communisme geen issue — en die beroerde Nederland toch ook niet echt.
Twaalf interviews zijn er nogal wat minder dan de honderd die Terkel meestal publiceerde; waarbij deze vaak nog uit een groter corpus koos ook. Dus is het misschien niet helemaal terecht dit interviewboek als een overzichtswerk te beschouwen. Er zijn makkelijk ontwikkelingen te bedenken die niet of amper aam bod komen in het boek.
Zo had ik bijvoorbeeld graag eens een goed gesprek gelezen met iemand die beroepsmatig die opkomst van de auto hier had beleefd. Liefst zo iemand die zelf nog over luxe-wagen spreekt.
Het punt is natuurlijk ook dat iemand uit 1900 al in 1965 uit het arbeidsproces werd geduwd, en er in hoog tempo nogal wat veranderingen na deze tijd plaatsvonden.
Neemt niet weg dat het een voorrecht was de levensgeschiedenissen in deze bundel te mogen lezen. Of het nu dat gesprek met die kunstenaar was, die luchtvaartpionier, of het oud-hoofd van de stadsplanning die liever niet over haar persoonlijke leven vertelde; Van Zomeren brengt als een interviewer vrij moeiteloos het idee over dat iedereen overal tenminste éen boeiend verhaal te vertellen heeft.
Wel was dit boek slecht handelbaar, door de bizarre breedte van dertig centimeter, en door het idee de tekst in meerdere kolommen te gieten.
RSS feeds