Dirkjan 22 ~ Mark Retera

► door: A.IJ. van den Berg

Oktober brengt elk jaar niet alleen een nieuw Dirkjan-album. Ik mag dan ook een paar recente uitgaven herlezen van mijzelf. Wat dan werkt als plezier verdubbelaar. Het duurt een jaar of drie, en dan kan ik zo’n uitgave bijna helemaal herlezen alsof het een eerste kennismaking was.

De eerste lezing van zo’n album zegt ook nog niet zo veel. Ik kan niet alles zien. De inhoud is dan te nieuw — ik lees de kranten of tijdschriften niet dagelijks waar Dirkjan in verschijnt.

Ditmaal viel me hoogstens op dat er een opvallend grote hoeveelheid aan de actualiteit gebonden grappen voor deze uitgave is geselecteerd. Zo was het blijkbaar nodig om ene Donald Tromp ineens leerling te maken van de Kutschool; waar onder meer al Jan Peter Balkenende en Geert Wilders hem voor gingen.

Eén van deze politici is inmiddels vrijwel vergeten. Dat het die andere twee toch vooral net zo moge vergaan.

Grappen over superhelden ontbraken dan weer bijna helemaal in dit boek. Op éen na, als De Hulk invalkracht is op diezelfde Kutschool.

Ook de smurfen miste ik node.

Aan langere verhalen is er éen over een bruiloft, met Bert als ceremoniemeester. En dezelfde Bert schopt het in een ander verhaal tot bondscoach van het Nederlands elftal.

Ondertussen deed e-commerce opvallend zijn intrede in de wereld van Dirkjan en Bert. Of dat computers inmiddels alles van je kunnen weten. Smartphones zijn er ineens. Selfie-sticks.

click voor groter

Opvallend genoeg viel het mij als fietser meteen op dat ook Mark Retera geen racefietsen tekenen kan. Die fiets op de voorplaat heeft wel een derailleur bijvoorbeeld, maar weer geen mogelijkheid om te schakelen. Bovendien worden de remkabels al sinds midden jaren tachtig weggewerkt onder het stuurlint, vanwege de aerodynamica.1

Bij de wegwedstrijd in de eigenlijke strip dan weer komt iedereen op baanfietsen aanzetten — zonder remhandels aan het stuur. De tekenaar heeft zich duidelijk gedocumenteerd. Dat scheelt.

Goed, zo’n plaatje verschijnt eerst in de krant. Op dat grove papier vallen subtiele details weg. En als Retera een auto tekent, kijk ik niet of die wel alle achteruitkijkspiegels heeft.

Hanna-Barbera gaven hun personages slechts drie vingers in de tekenfilms; want dat tekende zo veel makkelijker. Presenteer je informatie vlot in beeld, en je komt met bijna alles weg.

Realisme verwachten van een humoristisch bedoelde strip met karikaturaal getekende personages is dus onzinnig. Zo stoort het me ook niet in de grap hierboven dat Dirkjan niet gewoon zijn telefoon gebruikt om de foto van het Loch Ness-monster de wereld in te zenden, maar daartoe zelf naar de krant toe loopt.

Alleen werkt de fiets-test inmiddels dus voor mij als lakmoesproef voor tekenkwaliteit; waar veel anderen allereerst kijken of iemand vingers tekenen kan. En fietsen worden bijvoorbeeld vrijwel altijd te groot afgebeeld in verhouding tot het poppetje dat erop zit.

Ik zie namelijk altijd een circusbeer op een kinderfietsje rijden, als ik mijzelf op de fiets weerspiegeld zie in een grote winkelruit. Blijkbaar kleurt die frustratie dus ook mijn kijken naar wat anderen maken.