Sense of Where You Are ~ John McPhee

► door: A.IJ. van den Berg

Iedere schrijver moet ergens mee debuteren, en John McPhee begon met een modern Amerikaans heiligenleven. A Sense of Where You Are beschrijft de tijd begin jaren zestig dat Bill Bradley basketbal speelde voor het universiteitsteam van Princeton. Dit gegeven leverde een wat merkwaardig boek op.

Het grootste gedeelte aan tekst van dit boek bestaat uit een profiel dat eerder verscheen in de New Yorker. Wat er in deze uitgave bij kwam, was de uitleg hoe McPhee van het bestaan leerde van Bradley — die immers maar een studentsporter was in een discipline waarin een imposante profliga bestaat — en ook hoe het de man verder verging.

Een derde van deze herziene uitgave bestaat dan nog uit sportfoto’s met bijschriften.

Dat oorspronkelijke profiel is een imposant werkstuk; voor mij nog altijd een voorbeeld van hoe een sporter geportretteerd moet worden. Met inzicht in al de moeite die hij doet om zijn zo hoge niveau te bereiken en vast te houden, maar ook met aandacht voor diens zwakke punten.

Punt is alleen dat Bradley een griezelig perfect mens blijkt te zijn, zelfs naast de sport, en dit een wat doods boek oplevert in de overige hoofdstukken.

Dat dit nog net geen echte hagiografie is, komt niet eens door McPhee, maar door de aard van de sport die Bradley bedreef. Basketbal is een teamsport, maar een team dat éen heel sterke speler heeft, wordt daar erg makkelijk afhankelijk van.

Basketbal is ook een contactsport. Op de foto’s in het boek speelt Bradley opvallend vaak met een kniebrace, maar in de tekst gaat het nauwelijks over de vele blessures die hij moet hebben gehad.

Basketbal is eveneens een sport waarin contact soms juist niet mag, en dan bestraft wordt met een persoonlijke fout. Een speler mag tijdens het spel hoogstens vier van zulke fouten maken, bij de vijfde moet hij eruit. Bill Bradley maakte weleens een vijfde persoonlijke fout terwijl de wedstrijd nog niet afgelopen was, waarop zijn team het zonder hem moest doen, en dan niet altijd redde.

Dit gegeven brengt nog net wat nederigheid in het boek.