Irons in the Fire ~ John McPhee

► door: A.IJ. van den Berg

McPhee heeft drie boeken over geologie geschreven, waar ik vrijwel niets mee kan. Toch zijn deze boeken wel in mijn bezit. Blind gekocht ooit. Omdat hij in de bundel Irons in the Fire ooit zo’n briljant artikel over geologie gebundeld heeft.

Die reportage heet ‘The Gravel Page’. En het stuk is zo opmerkelijk, omdat het toont dat geologie meerdere directe toepassingen heeft, waarvan het nut ook voor mij duidelijk is.

De mensen die aan het woord komen bij McPhee kunnen van elk beetje zand met grote waarschijnlijkheid nagaan waar ter wereld dit weg komt. Sterker nog is dat zelfs geologen dit in de Tweede Wereldoorlog al konden.

Japan bestookte toen het vaste land van de VS met brandballonnen, die eerst in de straalstroom duizenden kilometers over de oceaan waren gereisd. Die ballonnen voerden ballast mee, dat op de geëigende momenten geloosd werd. Deze ballast bestond uit zand, van een Japans strand. En omdat de VS wist uit te vogelen welk strand dit zou kunnen zijn, konden de fabrieken gebombardeerd worden waar het waterstofgas voor de ballonnen gemaakt werd.

Is dit nog maar éen voorbeeld uit dat artikel.

Overigens kijk ik nu wel anders naar dit stuk dan ruim tien jaar geleden, bij eerste lezing. Tegenwoordig ben ik veel sceptischer over claims dat met zulke wetenschappelijke methoden misdaden zijn op te lossen. Die rieken me inmiddels te veel naar overheidspropaganda, om het volk te imponeren. Een TV-serie als CSI, waar onderzoekers door technische kennis misdaden oplossen, is naast vermaak meer. De Staat betaalt mee om het publiek in te peperen hoe geavanceerd opsporingsdiensten tegenwoordig werken; zelfs al worden daarbij de mogelijkheden om technologie in te zetten sterk overdreven.

Het titelverhaal van Irons in the Fire gaat ook al over het handhaven van de wet. McPhee gaat daarin op pad met controleurs in Nevada, die kalverdiefstal moeten voorkomen.

Eén ander artikel uit deze bundel is inmiddels verouderd. De computertechniek die blinden tegenwoordig ten dienste staat, is geavanceerder dan de primitieve praatsoftware waarvoor zo veel aandacht is in ‘Release’.

Voor het overige toont dit boek McPhee een aantal keren op zijn best. Gaat hij gewoon ergens naar toe, onderzoekt hij een schijnbaar normaal verschijnsel, is daar toch altijd meer en boeiender over te vertellen dan van tevoren gedacht.