Patch ~ John McPhee

► door: A.IJ. van den Berg

In vrijwel alle boeken van McPhee staat wel informatie die ik nooit ergens anders tegen kwam, aan de triviale kant is, en toch buitengewoon fascinerend blijkt te zijn.

Zo biedt The Patch terloops ook even een geschiedenis van de golfbal. Waarvan de kern tegenwoordig vloeibaar schijnt te zijn, in de topmodellen.

En hoe maak je een bal om een vloeibare kern? Door die eerst te bevriezen.

McPhee [1931] toont zich in deze bundel nog onverwacht geïnteresseerd in golf; hoewel hij de sport al sinds zijn 24ste niet meer beoefent. Zo stoorde het hem zo dat de watertjes waar hij graag viste en kanode zo vervuild raakten met golfballen dat hij een speciale grijper kocht om iets aan dat probleem te doen.

Moest hij op zijn tachtigste ook nog eens heel hard wegfietsen van een golfterrein, waar hij verdwaalde ballen raapte, toen een boze groundsman al te vlug naderde.

Biedt dit boek verder een verslag over een Open op de Old Course van St. Andrews, de Schotse bakermat van de sport.

En merkwaardigste verdwenen tijdbeeld is nog wel dat McPhee ten tijde van de regering Nixon alle nummerplaten van de hotemetoten noteerde die op een golfclub voor overheidsinsiders een rondje hadden gelopen. Om daarop aan elk van hen te vragen of ze een beetje leuk hadden gegolfd die dag. En daarbij dan, soms een tijdje later na veel moeite weliswaar, nog antwoord te krijgen ook.

The Patch is wel een postume bundel van een nog levende; een vergaarbak van al wat er nog lag. In het boek staan enkele redelijk autobiografische schetsen verzameld van recente aard — waarin John McPhee nog steeds amper iets verteld over zichzelf, behalve dan dat hij als achtjarige ooit de mascotte was van het footballteam van Princeton — naast een heel patchwork aan losse fragmenten uit de hele carrière van de schrijver. De auteur heeft daartoe de artikelen doorgenomen die niet eerder een boekpublicatie haalden, en daar dan de beste gedeelten uit gepakt.

In mijn uitgave ontbrak alle verantwoording over die fragmenten, zoals wanneer ze ooit eerder in een tijdschrift hadden gestaan, en welke publicatie dit dan was geweest. En dat was soms wel storend.

Slechts in éen geval heeft McPhee er in 2018 nog informatie aan toegevoegd die hij op het moment van schrijven niet weten kon. Na een lange en lyrische passage over de mechanische hoogtemeter, staat er dan als postscriptum dat een goed geijkte ‘altimeter’ nauwkeuriger is dan GPS.

Waarbij ik dan denk, sorry. GPS is echt nauwkeuriger, alleen krijgen wij van het grote publiek die exactheid simpelweg niet, anders dan de militairen.

Niet altijd was me duidelijk waarom McPhee sommige fragmenten in deze verzameling heeft opgenomen. Zo staan er nogal wat beschrijvingen tussen van Hollywood-sterren. Zo nam hij ooit rustig een halve pagina de tijd om de schoonheid van Sophia Loren te beschrijven — een passage die ik nu geen medium meer zie afdrukken.

Maar na zo’n tekst gaat het boek direct alweer over heel iets anders. Dan is McPhee bijvoorbeeld ineens in Manhattan, in de ruimte met de grootste verzameling goud op aarde. Of dan schetst hij de toekomst van de geurtechnologie.

Het fragment in dit boek waarvan me het meest stoorde dat er een datum bij ontbrak? Het kostte McPhee nogal wat moeite om nieuwe technologie te beschrijven die iedere hedendaagse lezer moeiteloos zou herkennen als een tekstverwerker. Waaraan toen helemaal nieuw was dat de daarmee gewrochte regels via een telefoonlijn ook elders, in een ander apparaat, konden opduiken; zelfs zonder dat iemand ze nog eens opnieuw had hoeven in te typen.

Na de demonstratie belt hij dat modem zelf nog eens, via een publieke telefoon op straat, om dan met mechanisch gekrijs te worden begroet door een apparaat dat zo een ‘handshake’ hoopt te krijgen, waarop er data kan worden getransporteerd. Dit wonder daarmee snappen, was alleen al éen stap te ver McPhee. En zijn onbegrip zou voor mij als lezer aanzienlijk begrijpelijker zijn geweest als me domweg de datum was gegeven van de oerpublicatie van die tekst.

John McPhee, The Patch
242 pagina’s
Text Publishing, 2018

[x]