Deltoid Pumpkin Seed ~ John McPhee

► door: A.IJ. van den Berg

Uitleggen waarom dit een bijna perfect boek is, zal waarschijnlijk terloops ook veel zeggen over wat me ergert bij andere schrijvers dan McPhee.

Allereerst heeft The Deltoid Pumpkin Seed een geweldig uitgangspunt. Een groep mannen probeert iets nieuws te maken. In dit geval een luchtschip dat kan dienen als hefplatform om grote lasten te vervoeren. Maar de vorm die ze het schip geven, wijkt enorm af van wat gebruikelijk is — dat wordt het wigvormige pompoenzaadje, uit de titel. Niemand van buiten het team geloof dat zo’n tuig ooit kan vliegen.

Alleen gaat het er tijdens het boek nauwelijks om wat buitenstaanders vinden. Veel belangrijker zijn de technische problemen die overwonnen moeten worden. En dat zijn nu eens echte problemen, geen verzonnen verhaaltjes.

Hoewel McPhee nog wel wat detaillistischer had mogen worden van mij, is deze lange reportage soms heerlijk nerdig technisch. En dit alleen al — dat een schrijver erop durft te vertrouwen dat een lezer de inhoudelijke passages wel aankan omdat ze helder geschreven zijn; of anders gewoon maar moet overslaan — dat McPhee niet op zijn hurken wil zitten, stemt dankbaar.

Helemaal perfect is dit boek niet, omdat McPhee iets over de helft een historisch intermezzo inlast over de geschiedenis van het luchtschip, beginnend bij Graf Zeppelin. Hoe prachtig deze informatie ook is, van mij had die wat organischer in het verhaal geweven mogen worden.

Overigens herlas ik dit boek, als een vervolg op Nevil Shute Norway’s autobiografie Slide Rule, dat ook grotendeels over de constructie van een luchtschip gaat. McPhee noemt dit schip niet, noch dat andere boek, en dat vind ik ergens wel jammer.

Het meest is The Deltoid Pumpkin Seed voor mij geslaagd in de beschrijving van de mannen die aan het project meedoen. Meesterlijk wordt aangeduid wat hun motivatie is. En omdat die niet bij iedereen hetzelfde is, ontstaan daardoor vanzelfsprekend fricties. Technici die een probleem op te lossen hebben, kijken nu eenmaal anders tegen moeilijkheden aan, dan financiers die al hun investeringen zien verdampen. Al is dit boek nog wel het meest een biografie van William Miller; de theoloog die directeur werd van het luchtvaartbedrijf Aereon. De man met de droom goed te kunnen doen in de wereld, met dat spotgoedkope hefplatform in de vorm van een luchtschip.

Het hele boek is éen lange voorbereiding op de laatste pagina’s, als het testschip eindelijk zijn luchtdoop krijgt. Maar het is dan nog steeds maar een schaalmodel, al zit er een piloot in. Er is enorm veel geld meer nodig om een echt hefplatform te kunnen maken. Ook al omdat zo’n luchtschip weleens tweehonderd meter lang zou kunnen worden.

En dan ook brengt McPhee terloops iets in zijn boek aan, dat ik te zelden ergens anders tegen kom. Hij laat zien hoezeer de buitenwereld onder vrijwel alles onverschillig blijft. Kun je nog zo’n goed idee of product te bieden hebben.

Enfin, kom ik toch ook weer bij Shute terug, die zijn autobiografie als motto meegaf dat de reis doorgaans veel interessanter is dan de bestemming.