Survival of the Bark Canoe ~ John McPhee

► door: A.IJ. van den Berg

Ik lees McPhee zoals iemand anders een drankje nuttigt aan het einde van de dag. Om tot rust te komen. In het vertrouwen dat er iets zal komen dat me dat smaakt.

The Survival of the Bark Canoe is alleen niet McPhee’s meest indrukwekkende schepping. Dit kan weleens éen van de boeken zijn die het meest zijn aangelengd om toch een verhaal te krijgen dat enige lengte had.

Hoofdpersoon van deze reportage is de Amerikaan Henri Vaillancourt; dan éen van de weinigen die nog kano’s kan bouwen van berkenbast.

Maar het grootste deel van het boek beslaat een kanotocht van enkele dagen door Maine, die McPhee maakte met Vaillancourt en nog drie anderen. Dat zij daarbij in twee berkenbastenboten voeren, maakte voor dat verhaal niet wezenlijk uit.

Vaillancourt blijkt namelijk meer een bouwer te zijn, dan een kanovaarder. Bovendien is hij lang de interessantste hoofdpersoon niet uit de McPhee-boeken.

Hoogstens is het handig dat als éen van de kano’s lekt hij die ter plaatse kan repareren. Omdat de Indianen voorheen hun boten een elkaar naaiden met de lange wortel van een andere boom, en die is ook in de wildernis ruim voorhanden.

Goed, die lange vaartocht heeft als effect dat duidelijk wordt berkenbast als materiaal niet onderdoet voor alles wat daarna nog gebruikt werd om kano’s van te maken. Hout en katoen. Aluminium. Polyester. En dat in het hout dan meer ziel zit. En dat een handig iemand geen kano hoeft te kopen, maar aan alle materiaal kan komen door een paar bomen van hun bast te strippen.

Een nuttig weetje is ook dat vroeger reusachtige kano’s werden gebouwd, om met handel de rivier af te kunnen zakken.

Maar juist omdat het inmiddels geen enkel economisch nut meer heeft om goede kano’s op een niet vervuilende manier te kunnen maken, krijgt Vaillancourt’s ambacht iets treurigs. Hij weet iets dat tweehonderd jaar eerder heel nuttige kennis was, maar tegelijk niet vreselijk superieur is aan wat wij inmiddels kunnen weten.

John McPhee, The Survival of the Bark Canoe
z.p.
House of Lochar 2000, oorspronkelijk 1975

[x]