Gelukkige schizo ~ Gerrit Komrij
Gerrit Komrij houdt tegenwoordig ook een weblog bij. Al heb ik er enige twijfels over of het hem wel echt is. De weblogger daar lijkt nog het meest op een imitatie van de meester. Hij heeft een zeker gemak in het formuleren van zwierige zinnen. Alleen is die weblogger zo verschrikkelijk humorloos, grof, en op de man, vergeleken met bijvoorbeeld de Komrij uit deze bundel.
Maar wellicht dat context koning maakt.
In De gelukkige schizo, en het gelijknamige beginhoofdstuk, legt Komrij uit dat van hem nauwelijks principiële uitspraken verwacht mogen worden. Ideologieën hangt hij niet aan. Of, zoals hij het zelf met een paradoxje formuleerde:
Ik aanvaarde versplintering van de wereldbeelden als een godsgeschenk [11].
Tegelijk getuigt deze bundel, net als zo veel van zijn andere essays, dat Komrij wel degelijk onwrikbare uitgangspunten heeft. Bijvoorbeeld in zijn beschouwing van de vaderlandse cultuur. Probeer maar eens een prijzend woord over een Nederlandse politicus te vinden in Komrij’s oeuvre.
Ook werd op boeklog al eens eerder geconstateerd dat Komrij hoogstzelden onder de indruk is van wat er aan Nederlandstalige literatuur verschijnt. In deze bundel moet bovendien het niveau van de Nederlandse literatuurkritiek het ontgelden.
Een Nederlandse recensie lijkt vaak meer op de verslaggeving van een natuurramp dan op de bespreking van een boek. [191]
[W]ie serieus over slechte literatuur schrijft, dag in dag uit, schrijft zelf slechte literatuur. En als zich, héél toevallig, een goed boek aandient blijven ze in dezelfde trant doorschrijven, want hun hand is lusteloos, hun ziel vermolmd. [192]
Maakt dit Komrij niet wat voorspelbaar?
O, vast. En terugkomend op de titel, een deel van Komrij’s verontwaardiging zal ook vooral ritueel zijn. Het is bovendien aanzienlijk makkelijker om te vervloeken, dan om te prijzen.
Maar ik lees Komrij dan ook niet om zijn diepgaande analyses, of de scherpte van zijn intellect. Misschien had dat aspect van zijn werk ooit een vormende waarde, tegenwoordig probeer ik toch echt zelf na te denken. Nee, Komrij lees ik om diens toon en zijn taal.
Zoals je een overbekend klassiek werk toch gaat beluisteren in de concertzaal, omdat een virtuoos het nu eens uitvoert, zo moet ik mij nu en dan aan Komrij laven.
RSS feeds