7 korte verhalen, en de filmedities ~ Morris & Goscinny

► door: A.IJ. van den Berg

Is Lucky Luke de verpersoonlijking van het recht, zoals verschillende Franse commentatoren willen? Dat zou dan onder meer verklaren waarom hij geen echte persoonlijkheid heeft, en altijd precies de juiste beslissingen neemt…

Heel diep ben ik de Lucky Luke-exegese nog niet ingedoken. Maar als er zulke ideeën worden geformuleerd — of misschien heeft Goscinny zelf weleens zoiets gezegd in een interview — dan welt automatisch tegenspraak in mij op.

De stripalbums zijn nu juist zo aardig omdat ook het recht corrupt is in de verhalen. Zoals er van weinig iets deugt. Sheriffs zijn telkens laf, of incompetent. En de rechters doen daar niet voor onder.

Zou Lucky Luke voor recht staan dan toch eerder voor rechtvaardigheid. En iedereen met een beetje kennis van de geschiedenis weet dat recht en rechtvaardigheid doorgaans weinig met elkaar van doen hebben — wat weer pleit voor het gezonde verstand van Morris & Goscinny.

Hun samenwerking heb ik deze zomer 28 albums gevolgd. Waarbij me opviel dat de strip Lucky Luke door hun gezamenlijke inspanningen weleens een niveau bereikte dat ook elders zelden geëvenaard is. En waarmee zelfs ik me uitstekend vermaakt heb; al ben ik inmiddels het doelpubliek niet meer voor de verhalen.

René Goscinny heeft daarbij een niet te onderschatten invloed gehad op de reeks. Door hem kreeg zelfs het paard van de eeuwig zwervende cowboy ineens de klassieke rol van commentator in de verhalen [vanaf Calamity Jane].

Dankzij hem verhuisde de strip van het kinderblad Spirou/Robbedoes naar het meer volwassen Pilote. Dit deed wonderen voor de bekendheid van Lucky Luke en verkoop van de albums. Maar meer nog, de makers namen daarbij ook eindelijk afstand tot de Franse stripcensuur uit 1949. Ineens dansten er schaars geklede danseressen in de saloons [vanaf Dalton City]. Ineens waren er meer onderwerpen mogelijk voor de verhalen.

En goed, dan daalde de kwaliteit vanaf het moment dat Pilote een nog weer volwassener publiek wilde bereiken, en Lucky Luke van tijdschrift naar tijdschrift zwierf.

De uitverkoop, waartoe de makers zo makkelijk hadden kunnen besluiten, en die ik vreesde, bleef uit.

Uitverkoop deden Morris & Goscinny via andere kanalen dan de klassieke stripalbums met hun 46 pagina’s. Er verschenen telkens al losse verhalen, die doorgaans zo eendimensionaal zijn dat ze al gauw vervelen. De minst slechte verhalen hebben nog net éen aardige grap als plot.

En dat Morris de reeks voortzette, met mindere schrijvers, pakte ook niet heel memorabel uit.

Verder waren er ineens films. Daisy Town verscheen als eerste in 1972. De ballade van de Daltons volgde enkele jaren later.

Daisy Town is online te vinden; wat hoogstens aardig is om eens te horen hoe dat lied precies klinkt dat Lucky Luke altijd zingt in het laatste plaatje van de albums. Dat was anders dan ik dacht.

Door deze ongetwijfeld illegale video kon ik zien dat het gelijknamige stripalbum slechts een minieme fractie brengt van het filmverhaal. En dan ook nog slecht getekend — alsof iemand die Morris niet was enkel wat stills heeft zitten overtrekken.

Maar erger nog is dat Daisy Town me een kleuterversie van het Lucky Luke-verhaal lijkt — bedoeld voor een publiek dat de stripalbums nog niet kende. Een introductie tot de held, en de personages die met regelmaat in de verhalen terugkeren. Vermaak voor de hele familie.

Terwijl die albums dus allereerst te genieten waren door René Goscinny’s schrijverschap — waarover tekenaar Morris heeft toegegeven dat hij lang alle grappen niet begreep.

[ volgende keer tot slot: over Morris en diens tekenstijl ]